2-daagse kanotocht door Noordoost-Friesland

Weinig activiteiten geven me meer rust in mijn hoofd dan peddelen. In een drukke werkperiode trakteerde ik mezelf daarom op een 2-daagse kanotocht door Noordoost-Friesland. Ik kanode uit het oude centrum van Dokkum naar een duurzame accommodatie aan het Dark Sky Park Lauwersmeer. Het bleek de perfecte combinatie van cultuur opsnuiven, natuur beleven en quality time met mijn +1. Ik deel een sfeerverslag van mijn avontuur, gevolgd door praktische tips waarmee jij jezelf ook op zo’n fantastisch avontuur trakteert.

Tip: dit avontuur is geschikt voor april tot en met eind september. In de wintermaanden beleef je een soortgelijk avontuur zonder kano en met fiets en wandelschoenen. Zie dit 2-daags microavontuur in Dokkum.

Op naar Dokkum

De noordelijkste stad van ons land is goed bereikbaar met het openbaar vervoer. Het Dokkumer busstation heeft directe verbindingen met de treinstations van Feanwalden en Buitenpost. Deze stations bereik je per trein vanuit Leeuwarden of Groningen, die dan weer directe verbindingen hebben met onder meer Zwolle, Utrecht, Rotterdam en Den Haag. Goed boek of een gedownloade serie mee, en de reistijd is al een ontspanning op zich.

Vanuit het busstation loop je zo het gezellige oude centrum van Dokkum in. Ik maakte er een korte stadswandeling voordat ik aan het kanoavontuur begon. Download gratis de wandelroute 11fountains Dokkum en wandel 2,8 kilometer langs de highlights van de stad. Zo zie je de IJsfontein bij de Grote Kerk en de bolwerken, molens en bruggen. Sluit je wandeling af met een heerlijke lunch in het hippe KB Food en Drinks of het huiselijke Stadscafé Artisante.

2-daagse kanotocht door Noordoost-Friesland

Tijd om aan het avontuurlijke hoogtepunt van je bezoek te beginnen: kanovaren! Ik zette een route uit van kanoverhuurder SUP Skool Dokkum naar Natuurkampeerterrein It Dreamlan bij Kollumerpomp. De lengte van de route is 17 kilometer enkele tocht en je vaart de volgende dag dezelfde route terug. Ik ben geen geoefende kanovaarder en vond deze afstand goed te doen. De terugweg vond ik wat zwaarder door lichte spierpijn van de vorige dag. Dat beetje afzien zorgde ervoor dat ik met een extra goed gevoel in Dokkum weer uit de kano stapte: ik heb én een tof avontuur beleefd én mezelf uitgedaagd.

Dag 1: kanoën van Dokkum naar It Dreamlan

Met uitzicht op de molens van Dokkum maken mijn kanomaatje en ik onze eerste meters op het water. Het duurt even tot we de slag te pakken hebben, maar als we Dokkum uitvaren zijn we als een geoliede machine. Met tegenwind peddelen we over het brede Dokkumer Grutdjip. Aan de oevers danst het riet en meerkoeten en eenden dobberen op het water. Ik voel de spanning uit mijn schouders en gezicht zakken en mijn mondhoeken trekken. Dit is puur genieten!

We passeren de rode schoorsteen van de voormalige steenfabriek. Ik vraag me af wat het verhaal is van deze plek, maar stel het Googlen uit tot later. Vandaag en morgen ben ik heerlijk offline.

We peddelen in een rustig ritme en zonder veel kracht op de peddels te zetten. Ik zie op de kaart dat we de afslag naar de Alde Lunen bereikt hebben. Nu al? We zijn toch nog maar net uit Dokkum vertrokken? We zijn al twee uur aan het peddelen, en al over de helft van onze route.

We volgen de bochten in de Alde Lunen, bedwingen de hogere golven op het Alddjip en varen onder een grote brug door smaller water op. De zon zakt steeds lager naar de horizon, en de wind gaat liggen. We nemen een laatste afslag en ploegen door de krabbenscheer (stevige waterplanten die boven water uitsteken). Jonge koeien rennen nieuwsgierig op ons af, met een gouden randje in de warme avondzon. Dan kunnen we niet meer verder; we hebben de kanosteiger van It Dreamlan bereikt.

Duurzaam overnachten op It Dreamlan

We overnachten in een duurzaam tiny house. Het houten huisje is gemaakt van hergebruikte materialen volgens het cradle to cradle principe. Aan de voorkant zit een enorm raam met uitzicht over weilanden met koeien en schapen. Ik kies het bovenste tweepersoonsbed van het stapelbed en geniet van de warme douche. Met een flakkerend kaarsje, een duurzame wijn en een dampende avondmaaltijd op tafel kijk ik hoe het Friese land langzaam in duisternis gehuld raakt.

Dark Sky Park: sterren kijken

Als het helemaal donker is, ga ik naar buiten. It Dreamlan ligt aan het Dark Sky Park Lauwersmeer, een van de beste plekken in Nederland om sterren te kijken. Het Nationaal Park is een van de 40 Dark Sky Parks ter wereld, waaronder Death Valley en de Grand Canyon.

Er is geen wolkje aan de hemel en de maan is een flinterdun sikkeltje. Hoe langer ik buiten sta, hoe meer lichtpunten ik in de zwarte hemel zie. Ik herken de Grote Beer boven de bosjes, en boven mij strekt de Melkweg zich uit. Zo helder zag ik hem nog nooit in Nederland, en ik blijf staan staren tot ik drie keer gegaapt heb en voldaan in bed kruip.

Dag 2: terug naar Dokkum peddelen

Wat stijf strompel ik mijn tweepersoonsbed uit. Ik duw het gordijn open en ben direct wakker. Ochtendmist en geen wolken aan de hemel, dat wordt een prachtige zonsopkomst! De zon komt net boven de horizon als we in de kano stappen. We zijn in een magisch sprookje beland, met een dunne laag mist boven de velden, oranje licht dat door de mist dringt en spiegelend water. Het is stil op het water en in mijn hoofd.

We drukken de kano door waterplanten vol met dauwparels versierde spinnenwebben. Op het bredere water dobbert een familie zwanen, die met lawaaiige vleugelslagen over ons heen vliegen. We peddelen in een meditatief ritme, comfortabel in stilte. We nemen dezelfde route terug, maar het lijkt een andere wereld. Geen golven, maar water zo stil dat het op een glasplaat lijkt. Zelfs het riet lijkt bevroren in de tijd.

Het laatste uur peddelen is een ander soort meditatie. Door de licht verzuurde spieren heen ademen en ook tijdens het lichte afzien het moois om me heen opmerken. Ik houd van een beetje afzien tijdens mijn avonturen. Het zijn die avonturen die het grootste voldane gevoel achteraf opleveren en blijven hangen als een goed verhaal. Na een afscheidsrondje door het centrum van Dokkum leveren we de kano weer in.

Douchen en dineren

Ik blijf nog een nachtje in Dokkum slapen en kan douchen in mijn accommodatie. Reis je ‘s avonds weer naar huis? Dan kan je gebruikmaken van het openbare sanitairgebouw. Naast de SUP Skool ligt een klein gebouw met één douche, maar verderop in de binnenstad ligt een groter sanitairgebouw (open 1 april t/m 31 oktober). Douchen in het schone gebouw kost 1 euro.

‘Een eerbetoon aan de unieke smaken die Fryslân te bieden heeft,’ zo wordt het fancy restaurant Ode genoemd. De 6 gastronomische gangen bieden een ode aan het Friese land en het Wad. In de open keuken worden kunstwerkjes van ‘onkruid’, zeewier, bloemen en andere ingrediënten uit Dokkum en omgeving gemaakt. Ik heb zelden zo lekker gegeten, dus als je het budget hebt, zou ik hier zeker heen gaan. Anders kan je aan tafel bij het ook duurzame zusterrestaurant de Abdij waarin Geert Jan Vaartjes ook culinair adviseur is. Hier geniet je samen van een 3-gangen shared dining menu met ingrediënten uit de regio.

Praktisch : zelf op 2-daagse kanotocht in Noordoost-Friesland

Wil je ook twee dagen kanoën vanuit Dokkum? Begin het plannen van je avontuur met het reserveren van de ecolodge op It Dreamlan. Daar zijn er maar twee van, en ze zijn geliefd. Is er geen plek meer? Dan kan je compacte kampeerspullen meenemen en een plekje op het natuurkampeerterrein reserveren.

Reserveer vervolgens een kano bij SUP Skool Dokkum. Je hebt de keuze uit 1-persoons of 2-persoons kajaks. De steigers langs de route zijn vrij hoog, wat in en uit een 1-persoonskajak komen voor de minder geoefende kajakker lastig maakt. Heb je nog niet eerder in een 1-persoonskajak gevaren? Probeer dat even uit voordat je aan deze tocht begint, of huur voor de zekerheid net als ik een 2-persoonskano. Als je kampeerspullen meeneemt, is een 2-persoonskano dankzij de extra ruimte sowieso een goed idee.

Reken als niet getrainde kanoër op zo’n 5 uur varen per dag. Geef jezelf een uur of twee speling voor zonsondergang, zodat je niet in het donker hoeft te varen. Zo heb je onderweg ook tijd om pauze te nemen. Bereid je er mentaal op voor dat de laatste 3 kilometer door de aanwezigheid van waterplanten zwaarder zijn dan de rest van de tocht.

Golven op het water

Bij windkracht 4 of hoger raad ik niet ervaren kanoërs af om op pad te gaan. Bij die windsterkte is tegen de wind in varen zwaar, en krijg je te maken met hogere golven. Je kan dan natuurlijk wel een rondje door en rond Dokkum varen, en daarna op een gehuurde (elektrische) fiets naar It Dreamlan stappen. Zie deze routetips.

Zijn er golven van een passendere boot of de wind? Zorg dat je de neus van de kano zoveel mogelijk haaks op de golven houdt, zodat de golven je kano niet van opzij raken. Moet je een breed stuk water met golfjes oversteken, dan kan je dat dus het beste diagonaal doen.

Waterverkeersregels

Je zal niet de enige zijn die van de waterwegen bij Dokkum geniet. Blijf aan de rechterkant van het water en houd bij openstaande bruggen extra rekening met grotere boten. Je kan als kanoër gewoon onder de bruggen doorvaren en alle bordjes met ‘pleziervaart hier melden’ negeren.

Je hoeft je kano onderweg nergens uit het water te halen om een hindernis te omzeilen. Wel kan je aanleggen bij een van de aanlegsteigers aan het Grootdiep om even te pauzeren en te picknicken. Langs de andere waterwegen kan je lastiger aanleggen.

Navigeren

De route is niet gemarkeerd, maar simpel te navigeren met een kaart. Ik gebruikte de app Waterkaarten op mijn telefoon. Je ziet daarin live je locatie op de waterkaart, en kan met onderstaande namen van de waterwegen goed navigeren. Laat je niet afschrikken door alle symbolen en nummers op de kaart, daar hoef je als kanovaarder niets mee. De waarschuwing over lozen van boezemwater en waterstand kan je ook negeren.

Waterkaarten is een betaalde app, die je zeven dagen lang gratis kan uitproberen. Ik installeerde de app vijf dagen voor vertrek en verwijderde hem na de tocht.

De route

Dit zijn de waterwegen die je op de heenweg volgt:

• Dokkumer Grutdjip / Grootdiep
• Alde Lunen, rechtsaf
• Alddjip, linksaf
• Sylster Ryd, rechtsaf 
• Dwarsryd, linksaf
• Dwarsryd, linksaf via groene symbool met ‘H16 W43’ op de kaart. Dit water veel planten, maar je kan er wel doorheen
• doorvaren tot je niet verder kan, dan heb je It Dreamlan bereikt.

Op de terugweg doe je dit alles in omgekeerde volgorde. Pas het laatste stuk aan door over het Grootdiep en Kleindiep door het centrum van Dokkum te varen. Zo zie je de iconische gebouwen ook nog even vanaf het water.

De kaart van de route staat ook op Friesland.nl.

Paklijst

Dit is wat ik mee had voor twee dagen kanoën:

• waterschoenen (aan)
• laagjes kleding, zodat je makkelijk iets aan of uit kan trekken als je het warm of koud krijgt
• een water- en winddichte jas
• een regenbroek (ik zat achterin de 2-persoons kano en kreeg de nattigheid van de peddels van mijn gezelschap op mijn schoot)
• zonnebril, pet en zonnebrandcrème (let op: smeer je op het water vaker in dan normaal, verbranden gaat hier hard)
• telefoon en oplader en eventueel een powerbank voor onderweg
• koord voor aan de telefoon die je gebruikt voor navigatie, zodat hij niet uit je hand in het water kan glippen
• als je ochtendkou verwacht: handschoenen en een hoofdband of muts
• waterdichte zakjes (drybags) voor de spullen die je meeneemt. De verhuurder heeft een tonnetje voor je telefoon en andere kleine waardevolle spullen.
• een veter of touw om die waterdichte zakjes in de kano vast te kunnen knopen
• ingrediënten voor een avondmaaltijd (geen winkel op loopafstand)
• ontbijt
• lunch
• fruit en tussendoortjes voor twee dagen
• water in flessen
• toilettas
• EHBO setje inclusief reddingsdeken (lenen of bij buitensportwinkel kopen)
• droge, warme kleding voor ‘s avonds
• 1-euro-munten voor de openbare douches in Dokkum

In de ecolodge liggen vele soorten thee, koffie, leesboeken, tijdschriften en dvd’s. Er is een keuken met kooktoestel, pannen, bestek en fijne grote theemokken. De bedden zijn standaard opgemaakt, en handdoeken en keukenlinnen kan je huren.

Ruimte voor je spullen

Er is zowel in de 1- als 2-persoonskano’s ruimte voor spullen. Stop je spullen liever in meerdere kleine waterdichte tassen dan in één grote backpack. Zo kan je proppen in het kleine bagagevak (1-persoonskano) of in de ruimte achter de stoeltjes (2-persoonskano). Je kan de tas waarin je alles met het openbaar vervoer meenam laten liggen bij de SUP Skool.

Ik zou ook een setje droge kleding, droge schoenen en een handdoek bij de kanoverhuur achterlaten. Zo kan je bij terugkomst iets schoons en droogs aantrekken. Ga je eten bij Ode of de Abdij? Daar voel je je waarschijnlijk meer op je plaats als je een wat nettere outfit dan je huispak aantrekt.

→ Meer inspiratie voor avonturen in Dokkum en de rest van Friesland doe je op via  Friesland.nl