Gravelbiken in Nederland (incl. routetips)

Mijn eerste kennismaking met gravelbiken was in Schotland. Daar waar ik vijf dagen deed over 100 kilometer wandelen, raakte ik onderweg in gesprek met mensen die dezelfde route in een dag of twee fietsten. De fietsers met hun glimmende ogen en grote glimlach konden niet ophouden over hoe perfect die paden waren voor een gravelfietstocht. Ik kocht in de eerstvolgende boekenwinkel een koffietafelboek met gravelroutes en wist: dit ga ik ook doen. Het leven liep wat anders dan gepland en zo kwam het dat ik begon met gravelbiken in Nederland. In dit blog deel ik over de geldende regels en tip ik vijf prachtige gravelbikeroutes in Nederland.

Gravelbiken in Nederland: gaat dat een beetje?

Is Nederland hét gravelwalhalla van Europa? Uh, nee, vind ik niet. Ik verblijf in Nederland vaak in Groningen, Friesland en Drenthe, waar je echt goed moet zoeken naar gravelpaden. En je binnen de natuurgebieden vrij beperkt bent in waar je legaal van de fietspaden af kan. Zou ik midden op de Veluwe wonen, dan zou mijn antwoord vast positiever zijn. Daar kan je je als gravelbiker dagenlang vermaken op de meest afgelegen grindpaden.

Maar gaat dat gravelbiken in Nederland een beetje? Ja, het kon minder, zeker als je de goede plekken weet te vinden. Een stukje met de fiets in de trein en lekker gravellen.

Waar mag je gravelbiken in Nederland?

Je mag gravelbiken waar je mag fietsen. Sowieso op de fietspaden en de fietsknooppuntroutes dus. Dat zijn vaak verharde paden, dus niet al te spannend. Op grindpaden en boerenpaden buiten natuurgebieden ben je vaak ook welkom. Tenzij anders aangegeven staat natuurlijk. In bossen en andere natuurgebieden heb je je aan de daar geldende regels te houden. Waar je op de Veluwe vrij over een enorm netwerk aan gravelpaden mag racen, mag je in de Drentsche Aa bijvoorbeeld vrijwel nergens van de officiële fietspaden af.

Routeapps gebaseerd op Open Street Maps geven vaak een vrij goed idee van waar je met de fiets niet mag komen. Komoot geeft bijvoorbeeld een waarschuwing als je route over paden loopt waar je niet mag fietsen. Open Street Maps kent echter nog niet alle verboden. Zo komt het regelmatig voor dat ik een zelfgemaakte route volg en die onderweg toch om moet leggen, omdat er op de bordjes wel fietsbeperkingen staan. Ik vind het belangrijk om me aan deze regels te houden. Als de natuurbeschermers een (nog groter) negatief idee over fietsers in hun gebieden krijgen, worden de regels steeds strenger.

Hoe zit dat met mountainbikepaden?

Je bent als gravelbiker ook welkom op de mountainbikeroutes die een groene NTFU-classificering hebben. Dat betekent dat ze moeilijkheidsgraad ‘makkelijk’ hebben en dus geen jumps of andere technische stukken bevatten. Nog niet alle routes hebben zo’n label. Op moeilijkere routes mag je in gebieden van Natuurmomenten niet komen, al weet ik niet hoe strikt dit is. Belangrijkste is denk ik vooral dat je geen mountainbikers hindert en ook jezelf niet in gevaar brengt. Op de niet-singletrack-delen van een mountainbikeroute ben je op je gravelbike sowieso vaak wel welkom.

Houd er rekening mee dat je in sommige gebieden een vignet nodig hebt om over mountainbikepaden te mogen fietsen. Dit vignet Natuurmonumenten is geldig in al haar gebieden waar die plicht geldt. Een aantal andere natuurbeschermers hebben soortgelijke regels. Op de mountainbikeroutes van de Utrechtse Heuvelrug bijvoorbeeld heb je ook een vignet nodig. Het vignet van Natuurmonumenten is daar niet geldig.

Zo vind en maak ik routes

Ik doe mijn inspiratie zelf ook op via Komoot. Een paar fijne collecties:

• 7 evergreen gravelroutes in Nederland
• de routes van Graveller. Dit is trouwens een heel tof meerdaags gravelevent!
• het profiel van Erwin Sikkens

Ik volg ook meerdere gravelbikers via Instagram. Zie ik een route die me mooi lijkt? Dan vraag ik de Komoot- of Strava-link op.

Vaak zet ik ook zelf routes uit met behulp van Komoot. Zie mijn tutorial Gravelbike routes vinden en maken in Komoot.

Inspiratie: 5 gravelbikeroutes

1. The Green Divide

Erwin Sikkens, de bedenker van Waddenhoppen, zette eerder al een iconische gravelroute uit op de Veluwe. De Green Divide. Deze Komoot original route loopt over de mooiste gravelpaden van de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe. En dat zijn er nogal wat, want nergens in Nederland kan je zo goed gravellen als in het grootste aaneengesloten bosgebied. De route loopt deels over Kroondomein Het Loo, waar de paden in de laatste maanden van het jaar afgesloten zijn i.v.m. de jacht. In die periode volg je de Brown Divide.

2. Wâldgravel Súdeast-Fryslan

In opdracht van Friesland.nl zette ik een gravelroute uit door het zuidoosten van de provincie. Ik noem deze Outdoor Inspiratie original Wâldgravel Súdeast-Fryslan. De 158 kilometer lange route start op het station van Heerenveen. Volg Komoot door de bossen van Beetsterzwaag, Bakkeveen, Appelscha en Oranjewoud. Deze route heeft meer verhard oppervlak dan de Green Divide. Waar geen gravel ligt, kan ik hem niet aanleggen, en waar beperkingen gelden overtreed ik geen wetten. Er zitten mooie stukken verhard bospad en wat makkelijke mountainbikepaden in. Ik verdeelde hem over twee etappes. Zie mijn blogpost: 2 dagen gravelbiken in Zuidoost-Friesland.

3. Geile Strecke / Limburg Divide

In Limburg, en dan met name op en over de grens met Duitsland, liggen uitgestrekte gravelpaden. De Geile Strecke / Limburg Divide ligt tussen Nijmegen en Maastricht. Dat betekent pittige heuveltjes aan de start (bij Berg en Dal) en aan het eind (bij Valkenburg). Omhoog fietsen is hier pittig als je het niet gewend bent heuvels te fietsen, maar naar beneden racen is een goede beloning. De route loopt onder meer door de Maasduinen en de Meinweg, twee Nationale Parken. Een heerlijke route om in meerdere dagen te fietsen.

4. Gravel By The Sea

De provincie Zeeland staat in de gravelcommunity niet echt bekend om de vele grindpaden. Dat wil niet zeggen dat ze er niet zijn. Dat wilden ook de makers van Gravel By The Sea (GBTS) duidelijk maken. De route verbindt zoveel mogelijk mooie paden op Walcheren en Noord-Beveland. Gravel, bospaden, singletracks en wat verharde weg: een mooie afwisseling.

5. 110 kilometer in de Graveller-sporen in Drenthe

Graveller is een heel gezellig 3-daags gravel-evenement. Elk jaar vindt het weekend op een andere locatie plaats. De organisatoren zijn zo vriendelijk de routes van vorige evenementen op hun Komootprofiel te delen. Ik koos voor dit inspiratielijstje een gravelroute in Drenthe. Deze 110 kilometer lange route voert je door het Nationaal Park Drentsche Aa en over de Heuvelrug. Met ook mijn favoriete café in de regio, Klasbak, als een tussenstop. Lees even goed de bordjes als je op pad gaat, want het kan zijn dat Graveller speciale vergunningen had voor paden die normaal niet opengesteld zijn voor fietsers.

→ In mijn blogcategorie Bikepacken, gravelbiken en andere fietsinspiratie deel ik maandelijks nieuwe tips en routes.