GPS noodknop of satellietcommunicator: zo werkt dat

Voor mijn eerste solowandeltocht, inmiddels jaren geleden, kocht ik een GPS-apparaat met noodknop. Ik maakte me nogal druk over 'wat als er iets gebeurt, ik geen bereik heb en niemand heb om naar de bewoonde wereld te sturen?' Daar bleek een oplossing voor te zijn: een noodknap dat niet via telefoonverbinding, maar via satellietverbinding werkt en dus op veel meer plekken bereik heeft. Ook een satellietcommunicator of, in het Engels, satellite messenger genoemd. Sinds die aanschaf maak ik geen wandeling meer zonder.

Hoe werkt een GPS-noodknop?

Er zijn vele verschillende modellen gps-noodknoppen. Die van mij is een combinatie van een gps-apparaat met kaart- en navigatiefuncties. Er zijn ook modellen die puur een noodknop zijn en verder geen andere functies hebben. Wat ze allemaal met elkaar gemeenschappelijk hebben: het zijn apparaten die communicatie met een ander mogelijk maken via satellieten. Hoe dat precies werkt is wat technisch. Simpel gezegd: als je in het wild bent en medische hulp nodig hebt, druk je op de noodknop. Via de satellieten gaat een signaal met onder meer je locatie naar een centrale, die je melding doorgeeft aan lokale hulpdiensten. Zij komen je dan helpen zodra ze dat veilig kunnen doen. Je noodknop kan ook informatie terug ontvangen, zodat je weet dat je oproep ontvangen is. Bij geavanceerdere satelliettelefoons kan je ook sms-achtige berichten typen en ontvangen.

Waarom niet je telefoon gebruiken?

Heb je een noodgeval en kan je je telefoon gebruiken, dan heb je zo'n noodknop niet echt nodig. Maar die situatie is geen garantie. Op veel wilde plekken heb je geen bereik. Je telefoonbatterij kan leeg zijn. Bij een val kan je telefoonscherm barsten of je batterij verdrinken. Telefoons zijn veel minder stootbestendig en hebben een veel minder lange batterijduur dan GPS-noodknoppen. Bovendien heeft zo'n satellietcommunicator vaak ook contact met satellieten waar jouw telefoon geen bereik heeft.

Heb ik een satellietcommunicator nodig?

'Vroeger deden avonturiers het ook zonder een noodknop' zei een survivaller eens tegen mij. Hartstikke waar natuurlijk, en niemand verplicht je om een satellietcommunicator mee te nemen. Ga je over het Pieterpad lopen, dan is de kans dat je geen telefoonbereik én geen hulptroepen in de buurt hebt vrij klein. Ga je, net als ik, in je eentje door ruige Schotse landschappen over weinig bewandelde paden lopen... dan vind ik het toch een fijn idee dat ik een manier heb om hulp in te kunnen schakelen. Of dat nou om een zwaar verzwikte enkel of een zwaardere verwonding gaat. Zoals ik op de Cateran maar weer eens herinnerd werd: een ongeluk zit in een klein hoekje (of op een gladde steen). 

Ík heb bovendien een apparaat dat ook tracking mogelijk maakt. Mijn apparaat zendt op een vast tijdsinterval mijn locatie naar een met wachtwoord beveiligde online kaart. Als ik solowandel, kijkt een vriendin dagelijks even op de kaart of ze iets vreemds ziet. Dat vind ik fijn, dat vinden de thuisblijvers die zich anders zorgen maken ook fijn.

Daarnaast gebruik ik het (geavanceerde) apparaat ook als back-up-navigatiemethode als ik twijfel over waar ik ben of waar ik heen moet. Via het menu kan ik naar een kaart met mijn routes ingeladen, net als bij een gps-apparaat zonder noodknop.

Wat is een goede GPS-noodknop? 5 modellen

1. Garmin InReach Mini 2

Zou ik nu opnieuw een GPS-noodknop kopen, dan zou ik voor de Garmin InReach Mini kiezen. De Garmin die ik nu heb ik geavanceerder, maar ook zwaarder, lomper en duurder in aanschaf. 

• locatie bijhouden (tracking): ja
• berichten in het wild typen: nee, vooraf ingestelde berichten
• scherm: ja, klein
• prijs: 360 euro
• abonnement: lees hier meer

Een versimpeld en goedkoper alternatief is de Garmin Inreach Messenger zonder schermpje.

2. Garmin GPSMAP 67I

De Garmin GPSMAP 67I lijkt van alle noodknoppen die nu te koop zijn nog het meest op mijn Garmin. Dit model is geavanceerder dan de Inreach Mini. 

• locatie bijhouden (tracking): ja
• berichten in het wild typen: ja
• scherm: ja, met ook kaart
• prijs: 650 euro
• abonnement: lees hier meer

3. ZOLEO Satellite Communicator

De ZOLEO gps-noodknop zie je weinig in Nederland, maar wel veel bij buitenlandse wandelaars. Hij is compact en ligt en vrij basic.

• locatie bijhouden (tracking): nee, kan wel met een druk op knop je locatie naar contacten verzenden.
• berichten in het wild typen: nee
• scherm: nee, bediening via knoppen of telefoonconnectie
• prijs: 250 euro
• abonnement: lees hier meer

4. Spot GEN4

De Spot GEN4 is relatief goedkoop in de aanschaf en daarom een veelgemaakte keuze.

• locatie bijhouden (tracking): ja
• berichten in het wild typen: nee, alleen vooraf ingestelde berichten
• scherm: nee, bediening via knoppen of telefoonconnectie
• prijs: 145 euro
• abonnement: lees hier meer

5. Spot X

De Spot X lijkt op de Spot GEN4, maar maakt 2-way communication mogelijk. Dat betekent dat je kan 'smsen' met iemand aan de andere kant. Of dat nou een hulpverlener of een goede vriendin is. 

• locatie bijhouden (tracking): ja
• berichten in het wild typen: ja
• scherm met kaart: ja
• prijs: 299 euro
• abonnement: lees hier meer

Er zijn natuurlijk nog veel meer modellen te koop, die ongetwijfeld ook goed hun werk doen. Ik heb hier vijf modellen genoemd waarover ik het recent met andere wandelaars gehad heb. Zit hier niet tussen wat je zoekt? Kijk dan dus zeker even verder wat er nog aan aanbod is! Check dan ook de ARC bivy stick personal locator beacon, waar ik veel Amerikaanse wandelaars mee zie lopen.

Houd rekening met abonnementskosten

Met alleen de aanschaf van een gps-noodknop ben je financieel nog niet klaar. Je betaalt voor het gebruik een abonnementsprijs. Dit kan een doorlopend abonnement of een kortlopend abonnement zijn. Voor een Spot GEN4 betaal je op het moment van schrijven 15 euro per maand voor een doorlopend abonnement en 18 euro voor een maandabonnement. In dat laatste geval zet je je abonnement alleen aan voor de maand(en) waarin je je apparaat mee op pad neemt, maar moet je wel flex-toeslag betalen (meer info hier). Bij Garmin betaal je 20 euro per losse maand (zonder flexkosten) of 15 euro per maand bij een jaarabonnement. Er zijn duurdere abonnementen voor wie meer functionaliteiten wil gebruiken.

Let bij het vergelijken van abonnementskosten goed op de voorwaarden. Bij de een mag je misschien onbeperkt gps-punten naar een online kaart sturen (tracking), bij een ander moet je bij meer dan X punten extra betalen. 

Waar let je op bij de keuze?

Bedenk voordat je gaat shoppen welke functionaliteiten je wilt dat jouw apparaat heeft. Wil je puur de noodknop? Of wil je ook berichten naar thuisblijvers kunnen sturen? En zo ja, wil je dan alleen vooringestelde berichten sturen, of een aangepast verhaaltje kunnen typen? Wil je ook een kaart met daarin je route getekend in het apparaat, of navigeer je op een andere manier? Wil je ook getypte berichten terug ontvangen? Wil je dat het apparaat je locatie met een door jou gekozen frequentie naar een online kaart stuurt? Wil je via satellieten de weersvoorspelling op kunnen vragen? Etc. etc. Hoe meer functionaliteiten, hoe duurder het apparaat.

Ook niet onbelangrijk: hoe vaak wil je hem gebruiken en wat kost een abonnement voor die frequentie? Moet je bij het apparaat dat jij op het oog hebt per se een jaarabonnement afsluiten, terwijl je je apparaat slechts twee weken per jaar gebruikt? Of kan je ook een tijdelijk abonnement voor twee weken afsluiten bijvoorbeeld? Kortom: lees je niet alleen goed in in de specificaties van het apparaat, maar ook in de voorwaarden van een abonnement.