Met de trein naar de Alpen: tips voor je eerste keer

Te ingewikkeld. Te duur. Te grote kans op vertraging. Ik weet niet hoe. Allemaal redenen die ik kreeg toen ik vroeg waarom mijn volgers niet vaker de trein naar de Alpen nemen. Ik heb reisde de afgelopen vijf jaar meerdere keren per jaar naar de Alpen en ik kan je vertellen: het hoeft niet ingewikkeld, duur, langzaam of spannend te zijn.

Met de trein naar de Alpen: tips voor je eerste keer

Ik deel hieronder uitgebreid antwoord op 17 vragen die ik zelf had voor ik voor het eerst met de trein op wandelvakantie in de Alpen ging. Hiermee hoop ik je een goed beeld te geven van wat je te wachten staat en hoe je treinreizen zo betaalbaar, makkelijk en leuk mogelijk maakt.

1. De trein naar de Alpen nemen, dat is toch vet duur?

Tsja, wat vind jij duur... Ik boekte in juli zes weken voor vertrek de nachttrein van Oostenrijk naar Nederland. 35 euro voor een zitplaats en zo'n 80 euro voor een privéslaap'capsule'. Voor dat geld ga ik geen hele dag of nacht in de auto zitten, zeker niet als ik alleen reis.

Ik betaal zelden meer dan 100 euro voor een treinreis naar de Alpen, en dan boek ik ook nog vrij last-minute omdat ik een slechte planner ben.

Tips voor goedkoop met de trein naar de Alpen

• Boek zo vroeg mogelijk. Je kan tot vaak 11 maanden van tevoren boeken, maar de exacte periode verschilt per vervoerder. Ik volg dit advies zelf zelden op en vind dan vaak toch nog betaalbare treintickets, dus niet erg als je ook niet zo ver vooruit boekt
• Buiten het hoogseizoen en buiten het weekend reizen is vaak goedkoper
• Kijk voor verschillende dagen (als je zo flexibel bent) en vertrektijden naar de prijsverschillen
• Ga je meerdere dagen treinen? Dan kan een kortingspas of een Interrailticket interessant zijn
• Niet-flexibele tickets zijn goedkoper dan flexibele tickets. Je zit met zo'n ticket aan specifieke treinen vast. Mis je een overstap door vertraging, dan hoef je in mijn ervaring geen problemen te verwachten als je volgende trein een andere is dan je oorspronkelijk geboekt had.
• Met een nachttrein spaar je kosten van (andere) accommodatie uit.

--> Zie ook deze tips van de vervoerder zelf

2. Is dat niet ingewikkeld te boeken?

Dat zou je denken, maar ik vind het dus heel makkelijk! Ik start vaak bij NS-International. Datum, vertrekstation en aankomststation invoeren en de planner geeft je opties.

Als NS-International wel erg optimistisch is met de overstaptijden, boek ik soms bij de lokale vervoerder. Groningen naar Dresden boekte ik via de Deutsche Bahn (app), omdat daar wel de optie voor standaard langere overstaptijd zit.

Wil je twee dagen over je reis doen, met een overnachting onderweg? Boek dan twee losse reizen.

Je kan standaard kiezen voor een e-ticket, die je in de app van NS-International kan laden. De conducteurs van vervoerders in het ene land kunnen ook de e-tickets die je bij een andere (buitenlandse) vervoerder geboekt hebt scannen.

3. Vanaf waar moet ik dan vertrekken?

Je boekt je reis met NS-International gewoon vanaf het treinstation dat het dichtst bij je huis ligt. Niet met NS-International vanaf Amsterdam boeken en dan met je OV-kaart naar Amsterdam reizen dus. Met dat laatste ben je vaak (veel) duurder uit.

4. Moet ik een stoel reserveren?

Het verschilt per trein(vervoerder) of een plek reserveren verplicht is. In hogesnelheidstreinen zoals de TGV en in nachttreinen is dat vaak sowieso verplicht. Dat wordt bij het boeken vaak al duidelijk. Vaak krijg je de optie een stoel te reserveren. Vaak kost dit maar 5 euro, en ik vind het fijn om zeker te weten dat ik niet tussen gereserveerde stoelen naar een niet-gereserveerde stoel hoef te zoeken. Bij het boeken via NS-International, Deutsche Bahn of de Oostenrijkse ÖBB kan je meestal direct een stoel kiezen.

Bonus: hoe vind ik mijn gereserveerde stoel?

Je gereserveerde plek staat op je (e-)ticket. Daar staat vaak eerst een nummer voor een treinstel en daarna een stoelnummer.

Zoek bij het instappen eerst naar het juiste treinstel. Dit staat vaak op digitale schermen bij de deuren genoemd. In apps van lokale treinvervoerders staat vaak een plaatje van de trein, met daarop helder bij welk vak op het perron (vaak A/B/C/D...) jouw treinstel waarschijnlijk komt te staan. Scheelt last-minute van voor- naar achterkant hollen.

In de treinen hangt boven de stoelen of boven het raam vaak een klein schermpje of papiertje met het nummer. Steeds meer treinen geven ook op een elektronisch bordje aan voor welk traject de stoel gereserveerd is. Reis je zonder stoelreservering? Kies een stoel die voor jouw traject volgens het schermpje niet gereserveerd is. Staat er niets, dan is de stoel vrij voor iedereen.

5. Hoe lang doe je erover met de trein naar de Alpen?

Dat verschilt per bestemming. Reken op minimaal zeven uur, terwijl het zuiden van de Alpen ook 14 uur kan duren. Dit hangt er ook vanaf welke treinen je geboekt hebt. Een reis met meer overstappen en gebruik van regionale (stop)treinen duurt vaak langer. Een nachttrein scheelt tijd overdag, omdat je ’s nachts reist en ’s ochtends aankomt.

6. Moet ik veel overstappen?

Er zijn meerdere directe, snelle verbindingen tussen Nederland en grote plaatsen in de Alpen. Start je avontuur daar in de buurt, dan valt het aantal overstappen enorm mee. Voor de meeste Alpenbestemmingen stap je één tot drie keer over. Een populaire route naar Oostenrijk is bijvoorbeeld via München, waar je overstapt op een trein naar Innsbruck of Salzburg. Naar Franse Alpenplaatsen gaat het vaak via Parijs of Lyon. Voer je bestemming eens in in de reisplanner van NS-International, dan weet je hoeveel overstappen je kan verwachten.

Voorbeelden van Alpenplaatsen met een directe verbinding met Nederland

• Innsbruck Hbf (Oostenrijk)
  
• Wenen Hbf (Oostenrijk)
  
• Basel SBB (Zwitserland)
  
• Zürich HB (Zwitserland)
  
• Bregenz (Oostenrijk)
  
• München Hbf (Duitsland)
  
• Feldkirch (Oostenrijk)
  
• Villach Hbf (Oostenrijk)

Inspiratie: Met de trein naar je huttentocht: 5 goed bereikbare routes

7. Hoeveel overstaptijd moet ik rekenen?

Vaak is 15 minuten genoeg om over te stappen, mits de trein die je verlaat op tijd aankomt. Hoe langer het treintraject, hoe groter de kans op vertraging. Op grote stations zoals München en Zürich moet je soms wat verder lopen van perron naar perron. Ik houd zelf minimaal 30 minuten overstapstijd aan. Voor overstappen tussen of vanuit Duitse treinen houd ik een uur overstaptijd aan. Ik wacht liever wat langer op een station, dan dat ik de hele treinreis stress over mijn overstap.

Bonus: help ik moet overstappen in Parijs

'Overstap in Parijs' roept onder sommige treinreizigers paniek op. Daar stap je namelijk niet over op het station, maar moet je van het ene naar het andere station reizen. Van Gare du Nord naar Gare de Lyon. Dit doe je het snelst met de metro RER D (15-20 minuten). Daarvoor kan je alvast een kaartje kopen in de trein naar Parijs. Dit schijnt ook online te kunnen. Ik neem voor deze overstap minstens een uur de tijd. Heb je de optie     ..             via Lyon in plaats van Parijs te reizen, dan omzeil je deze extra uitdaging.

8. Hoe is dat, een nachttrein naar de Alpen?

Er zijn vele manieren om met de nachttrein te reizen. Je hebt de keuze uit verschillende comfortniveaus: een zitplaats is de goedkoopste optie, maar daar moet je geen hotelachtige nachtrust van verwachten. Een ligcoupé is al een stuk comfortabeler, met opklapbedden in gedeelde coupés van vier tot zes personen. Wil je privacy en meer ruimte, dan kies je voor een slaapcoupé, eventueel helemaal voor jezelf. De moderne nachttreinen hebben steeds vaker 1-persoons 'slaapcapsules'. In zo'n capsule slaap ik van de Oostenrijkse Alpen naar Nederland. Niet heel ruim, maar wel relatief veel privacy en een beetje een hostelgevoel.

Tip: houd voldoende kleding bij de hand, zodat je makkelijk een laag aan of uit kan trekken. Neem oordoppen en eventueel een slaapmasker mee.

In veel nachttreinen kan je ontbijt bijboeken.

--> Alle info over nachttreinen naar de Alpen lees je hier.

9. Hoeveel bagage mag ik meenemen en waar laat ik dat in de trein?

Er zullen ongetwijfeld limieten gelden voor hoeveel bagage je mee mag nemen, maar daar wordt in mijn ervaring niet op gecontroleerd. Neem niet meer mee dan je zelf kan dragen. Hoe compacter je je bagage, hoe makkelijker je het jezelf maakt om door het gangpad te lopen. Ik vind rugzakken beter werken dan harde koffers, omdat je zo'n tas ook makkelijker tussen de aangrenzende rugleuningen van twee 4-pers-zitjes kwijt kan.

In Nederlandse treinen vind ik het vreselijk slecht geregeld met bagageruimte. Mijn rugzak past echt niet in zo'n laag vakje aan het plafond. In alle Alpenlanden hebben ze meer bagageruimte in de treinen. Deze zitten vaak bij de ingangen van de coupé, hoewel ik dit schrijf vanaf een Oostenrijkse trein met de bagageruimte halverwege de wagon.

Tip: vaak kan je bij het reserveren van een zitplaats aangeven dat je graag nabij een bagagerek wilt zitten. In veel treinen is er bovendien meer ruimte tussen het plafond-rek en het dak van de coupé.

10. Hoe vind ik mijn weg op buitenlandse stations?

Je weg vinden op buitenlandse stations is niet veel anders dan de weg vinden op Nederlandse stations waar je nog niet eerder was. De wegwijzers hebben (perron)nummers en icoontjes voor wc, bus, kluisjes, uitgang. Gewoon de bordjes volgen. Kom je er niet uit? De meeste mensen in vervoerdersuniform spreken genoeg Engels.

11.  Wat als er vertraging is? / Wat als ik een overstap mis?

Met name op treintrajecten in Duitsland moet je rekening houden met vertraging. In Zwitserland en Frankrijk heb ik daar veel minder last van, al kan daar natuurlijk ook een boom op het spoor vallen of storing ontstaan. Een reden om niet met de trein te reizen? Wat mij betreft niet, want met de auto heb ik ook vaak vertraging en in de trein is dan tenminste nog een wc en loopruimte.

Met internationale tickets mag je bij vertraging gewoon de volgende trein nemen, zolang het dezelfde route en klasse is. Dat geldt ook voor niet-flexibele tickets. Laat bij ticketcontrole dan je originele ticket zien. Daar hoef je geen uitleg bij te geven, tenzij iemand je dat vraagt (maar dat is mij in 6 jaar heel veel treinreizen nog nooit gevraagd).

Tip: bij meer dan 60 minuten vertraging kan je vaak geld terugvragen bij de vervoerder waarbij je geboekt hebt. Zo reisde ik al eens 'gratis' naar Duitsland heen en weer.

12. Krijg ik onderweg paspoortcontrole en tassencontrole?

Er zijn zelden paspoortcontroles in internationale treinen naar de Alpen. Je moet natuurlijk wel je paspoort of ID-kaart meenemen. Tassencontroles zijn zeldzaam, maar kunnen weleens voorkomen. In Spanje, dus buiten de Alpen, maakte ik een paar keer mee dat mijn tas door een vliegveld-achtige scanner moest.

13. En als ik moet plassen onderweg?

Alle langeafstandstreinen hebben toiletten. Deze vind je meestal aan het uiteinde van de wagon. In moderne treinen zijn het nette, ruime wc’s met stromend water. In veel van deze treinen valt het me steeds weer op hoeveel netter de toiletten zijn dan in Nederland. Er is vaak wc-papier, maar voor grote boodschappen neem je voor de zekerheid beter een pakje zakdoekjes mee.

14. Is er wifi en stroom in de treinen?

In veel (moderne) hogesnelheidstreinen en langeafstandstreinen kan je gratis wifi gebruiken. Zorg dat je daar niet afhankelijk van bent, want de kwaliteit wisselt nogal. Ik zit soms in treinen 'met wifi' waar het me in drie uur nog net lukt een appje te verzenden. Tegelijkertijd schrijf ik nu al drie uur met stabiel bereik in de trein van Zürich naar Innsbruck.

Veel nieuwere treinen hebben stopcontacten tussen twee stoelen. In sommige treinen geldt dat alleen voor de eerste klasse. Voor de zekerheid ook een powerbank meenemen dus.

15. Kan ik mijn eigen eten en drinken meenemen?

Ja, het is toegestaan om je eigen eten en drinken mee aan boord te nemen. Je houdt je medereizigers te vriend als dat eten niet te geurend of krakend is ;)

Bij lange ritten is er vaak ook een restaurant-coupé waar je eten en drinken kan halen. Ik heb nog niet meegemaakt dat er iemand met voederrugzak of -karretje langskomt zoals soms in NS-treinen, dus daar moet je niet op wachten. Op grotere stations zitten vaak kiosks waar je eten en drinken kan inslaan tijdens je overstap.

16. Waar blijf ik op de hoogte van route-updates?

NS-International is fijn voor boeken, maar ik vind het minder fijn voor route-updates onderweg. Daarom gebruik ik voor de verschillende trajecten de treinapp die bij dat land hoort. Bijvoorbeeld:

• OBB Tickets in Oostenrijk
• SBB Mobile in Zwitserland
• DB Navigator in Duitsland

Daarin zoek ik in de planner mijn reis op: startpunt, eindpunt/overstappunt en vertrektijd. Dat traject sla ik dan op. Is er een spoorwijziging of vertraging? Dan zie ik dat in die apps heel duidelijk. Mis ik een overstap, dan zoek ik ook daarin een alternatief.

17. Wat doe ik met bagage die ik tijdens mijn wandeling niet nodig heb, maar daarvoor of daarna wel?

Ik ben fulltime op reis en reis met bus en trein, dus ik ken deze uitdaging als geen ander. Mijn laptop gaat echt niet mee op huttentocht! Er zijn meerdere manieren waarop ik bagage achterlaat:

• in een kluisje op het station. Vooral grotere stations hebben vaak aanbod. Controleer dat op de stationsinfopagina of gebruik Google.
• voor een rondwandeling: bij de accommodatie waar ik de nacht voor de start slaap. Airbnb, hotel, hostel... gewoon vragen, kan vaker dan je denkt. Ik vraag dit vaak voor het boeken al, zodat ik eventueel nog voor een andere accommodatie kan kiezen. Als het zo uitkomt, logeer ik vaak ook de nacht na mijn laatste etappe in dezelfde accommodatie.
• bij een A naar B wandeling vraag ik de eigenaar van de accommodatie waar ik slaap vaak of hij mijn spullen naar mijn accommodatie na de laatste etappe wil brengen. Geef ik ze dan, afhankelijk van de reistijd, een vergoeding voor (die ze vaak weigeren). Je kan ook via je eindpunt naar je startpunt reizen en je bagage bij accommodatie of kluisjes op je eindpunt achterlaten
• ik stuur mijn spullen ook vaak vanaf het laatste postkantoor dat ik tegenkom naar het postkantoor, accommodatie of een contactpersoon op mijn eindpunt. Vraag in het geval van een postkantoor als ontvanger bij het verzendpunt na hoe lang hij daar maximaal vastgehouden kan worden
• ik contacteer vaak locals via Warmshowers als ik er op andere manieren niet uit kom. Zo logeerden mijn laptop en ook mijn dure fiets al regelmatig bij wildvreemden. Is wel mijn 'laatste optie', maar heb zo nog nooit met al mijn zooi door de bergen hoeven lopen.

Meer tips voor treinreizen naar de Alpen

• Wandelstokken aan je rugzak? Probeer geen medereizigers te spiesen
• Hang aan 'al' je tassen zo'n reislabel met je naam en telefoonnummer
• Maak screenshots van je e-tickets, want sommige apps laden slecht bij slechte verbinding
• Inge van @met_de_trein_door_europa deelt ook handige treinreistips op haar Instagramaccount
• --> lees meer op NS-International.com