Wandelen in Polen: praktische tips
Bij een wandelvakantie denken weinig mensen die ik ken direct aan Polen. Heel eerlijk? Voor mijn eerste tocht daar zag ik dat ook niet als een logische of aantrekkelijke optie. Maar nu weet ik gelukkig beter. Daar in het oosten ligt een waar wandelparadijs! Toen ik daarover ging delen op Instagram, stroomden de onjuiste aannames en vragen naar praktische informatie binnen. Daarom een uitgebreid blogbericht met praktische tips voor wandelen in Polen.
Veelgestelde vragen over wandelen in Polen
Ik geef in dit blogartikel antwoord op veelgestelde vragen over wandelen in Polen. Deze vragen verzamelde ik uit de reacties die ik kreeg op verslagen van mijn tochten in Polen. Je kan het hele artikel doorlezen als een praktische reisgids, of ze zoekfunctie in je browser gebruiken om snel antwoord te vinden op je vraag.
Good to know: ik heb Polen pas recent ontdekt als fijne wandelbestemming. Ik ben nog niet overal geweest, en dat gaat me in mijn leven waarschijnlijk ook niet meer lukken. Wel heb ik contacten bij de PTTK, de Poolse variant van wat routemaker en -onderhouder Nivon in Nederland is. Antwoorden die ik niet op basis van eigen ervaring kon geven, heb ik verzameld bij de PTTK.
1. Kan je in Polen mooi wandelen?
Ja, veel mooier dan ik dacht. Polen heeft 23 nationale parken en nog veel meer natuurgebieden. Polen is ongeveer zeven tot acht keer zo groot als Nederland, maar telt slechts twee keer zoveel inwoners. En die wonen grotendeels in steden en grotere dorpen. Daardoor zijn er grote regio’s die opvallend dunbevolkt en ongelooflijk groen zijn.
Een paar voorbeelden van mooie wandelgebieden:
- Bieszczady Nationaal Park: glooiende bergkammen met weidse uitzichten, bossen en verlaten dorpjes.
- Tatra Nationaal Park (Tatry): het hoogste, technisch meest uitdagende en populairste (drukste) wandelgebied van Polen.
- Karkonosze Nationaal Park (Reuzengebergte): bossen, rotstoppen en watervallen op de grens met Tsjechië.
- Biebrza Nationaal Park: moeras, rivieren en bossen. Perfect voor vogelaars.
- Roztocze Nationaal Park: heuvels, loofbos, beekjes en relatief weinig buitenlandse wandelaars.
--> Zie ook mijn routegids voor een 5-daagse wandeling in Małopolska en mijn inspiratieblog met meerdaagse wandeltochten in Polen.
Bijna 76.000 kilometer aan gemarkeerde routes loopt door de aantrekkelijkste wandelgebieden van Polen
2. Is een (solo)reis naar Polen veilig?
Voor de actuele reisadviezen voor Polen kijk je op de website van het Ministerie van Buitenlandse Zaken.
Ik maakte solo een meerdaagse wandeltocht door bewoonde wereld en afgelegen bossen. Dat voelde niet minder onveilig dan in andere gebieden waar ik geweest ben. Volgens mijn Poolse contactpersonen heb ik daar ook niet bovengemiddeld veel te vrezen als vrouw alleen. Vind je solo op avontuur gaan toch spannend? Ik deel mijn beste tips in mijn masterclass Solo op Avontuur.
--> Ga je naar de bergen? Bekijk mijn checklist Veilig Bergwandelen.
3. Leven daar ook beren? En wolven?
Ja, in de dunbevolkte gebieden zoals de Tatra en Beskiden leven wolven en beren. Op deze plekken hebben ze genoeg ruimte om bij mensen uit de buurt te blijven. Omdat ze die ruimte hebben, is de kans op een ontmoeting heel klein. De dieren zijn heel schuw en horen of ruiken jou aankomen voordat jij hen ziet. De meeste Poolse wandelaars hebben nog nooit een beer of wolf gezien.
Bang voor een ontmoeting met een wolf of beer hoef je ook niet te zijn. In de mist, schemering of nacht kan het zijn dat je een beer verrast. Dat vind ie niet zo leuk, dus dat wil je voorkomen. Praat met je wandelmaatje of zing liedjes. Een berenbel of fluitje meenemen kan ook, maar vind ik zelf nogal storend. Kom je toch oog in oog met een beer te staan? Niet wegrennen, maar rustig blijven. Praat duidelijk, maak je groot en loop rustig met je voorkant naar het dier gedraaid blijvend achteruit om hem meer ruimte te geven.
Je hoeft, ook volgens de lokale natuurgidsen die ik hiernaar vroeg, echt niet bang te zijn. De kans dat je ze ziet is heel klein, en de kans op een aanval is nog veeeeel kleiner.
Vind je dit toch heel spannend allemaal? Je kan altijd een training volgen bij Nederlandse berenexpert Shanna Bussink.
4. Moet ik bang zijn voor honden?
De enige honden die ik tijdens mijn wandelingen tegenkwam, waren brave huishonden en honden die bij een schaapskudde leefden. Je hoeft je over 'huishonden' hier niet drukker te maken dan in Nederland, Duitsland en België bijvoorbeeld. De honden die bij de kuddes leven zijn werkhonden en geen knuffelhondjes. Hun doel is de kudde te beschermen, maar ze zullen je niets doen als je ze niet zien als een bedreiging. Dus:
- niet door de kudde heen lopen, maar er met een ruime boog omheen lopen
- geen nieuwsgierige schapen aaien
- niet met je stokken naar de honden slaan of ander hysterisch gedrag vertonen, dan krijg je juist gedoe.
Bij twijfel kan je altijd even in gebarentaal met de herder overleggen. Wijzen naar jezelf, je gewenste looprichting en de honden is vaak duidelijk genoeg.
5. Zijn de Polen (wandel)vriendelijke mensen?
Het viel me op hoeveel jonge mensen ik tegenkwam op de wandelpaden in Polen. Vooral in het weekend lijken veel Polen uit de steden de heuvels in te trekken. Iedereen groette me vriendelijk, en veel mensen begonnen zelfs een praatje (waar ik weinig van verstond).
In mijn ervaring zijn de (berg)hotels en restaurants in de natuur ook heel wandelaarvriendelijk. Zelfs als ik drijfnat en bemodderd binnenkwam werd ik vriendelijk welkom geheten. Probeer zo weinig mogelijk nattigheid en vuil mee te nemen en loop niet met je vieze schoenen naar je slaapkamer.
6. Waar vind ik routes?
De PTTK, de landelijke organisatie die verantwoordelijk is voor het uitzetten, markeren en onderhouden van routes, is onderverdeeld in regio's. Op de websites van deze regio's vind je onder meer routes. De tekst op de pagina's is vaak Pools, maar met Google Translate kom je daar wel uit.
Ik gebruik zelf ook vaak de wandelroutezoeker in Komoot. Ga je Googlen? Dan zijn 'szlak pieszy' (wandelpad) of 'trasa wędrówkowa' (wandelroute) handige zoektermen.
7. Zijn routes goed gemarkeerd?
De routes in Polen zijn uitstekend gemarkeerd met gekleurde streepjes. Op belangrijke kruispunten staan richtingaanwijzers met naast de kleur ook de naam van het volgende herkenningspunt en de wandeltijd naar dat punt.
De kleuren van de markeringen op de bomen en bordjes komen overeen met die op de (papieren) wandelkaarten.
De routes zijn dus goed gemarkeerd, maar neem voor de zekerheid ook een kaart met ingetekende route mee. Er kan altijd een markering verdwijnen of verstopt raken achter vegetatie, en dan wil je geen paniek hebben.
8. Kan ik makkelijk accommodaties langs routes vinden?
Dat hangt af van het gebied en je route. Maa over het algemeen: ja. In veel Poolse wandelregio’s liggen dorpjes of berghutten op wandelafstand van elkaar. Zo kan je prima een meerdaagse wandelroute van berghotel naar berghotel uitzetten. Zie ook mijn blog over overnachten in PTTK-hutten. In de hogere bergen, zoals de Tatra en Beskiden, liggen eenvoudige berghutten ('schroniska'). Er zijn ook gebieden en routes die zo afgelegen zijn, dat je er bijna niet ontkomt aan (wild)kamperen.
De accommodaties zijn vaak te vinden in Google Maps en op kaarten van navigatie-apps. Steeds meer accommodaties zijn ook te boeken via grote boekingsplatformen zoals Booking.com. Kom je er ergens niet uit met een accommodatie vinden? Vraag de lokale VVV of het PTTK-team van de regio digitaal om hulp. In drukke gebieden en binnen het hoogseizoen kan je je accommodatie het best vooraf reserveren.
9. Is Polen een dure bestemming?
Het tegenovergestelde is waar. Polen is een heel betaalbare wandelbestemming, omdat de prijzen in het land over het algemeen veel lager liggen dan bij ons. Hoeveel je reis gaat kosten, hangt af van de wisselkoers van Poolse zloty naar euro. Tijdens mijn reizen dineerde ik voor 15 euro (soep + hoofdgerecht) en overnachtte ik voor 25-40 euro (privékamer).
10. Moet ik veel contant geld mee, of kan ik pinnen?
Je kan zelfs in afgelegen gebieden vaak je eten en overnachting met pin betalen. Ik zou altijd flink wat cash meenemen voor het geval dat. Pools geld opnemen uit een automaat van een bank is voordeliger dan bij een vrijstaand pinapparaat bij een supermarkt bijvoorbeeld.
Fooi geven is in Polen niet zo 'verplicht' als in bijvoorbeeld de VS. Ik zorgde dat ik altijd wat extra cash had om na mijn maaltijd (minstens) 10% fooi in de fooienpot te stoppen.
11. Mag je wildkamperen in Polen?
Officieel is wildkamperen in Polen niet toegestaan. In nationale parken, natuurreservaten en bossen is het zonder toestemming van de beheerder sowieso niet toegestaan om je tent op te zetten. In afgelegen gebieden, zoals delen van de Beskiden of Bieszczady, wordt discreet wildkamperen meestal gedoogd. Op dat soort plekken heb je tenslotte soms geen andere keuze dan kamperen.
Je houdt je daarbij wel aan de gebruikelijke fatsoensregels:
- uit het zicht van de lokale bewoners je tent opzetten. Of eerst toestemming vragen.
- je tent 'laat' opzetten. Niet om 3 uur 's middags al, maar richting de schemer
- vroeg vertrekken, het liefst voordat andere mensen die plek bereiken
- laat geen sporen achter en neem al je afval mee
- maak geen vuur waar dat niet overduidelijk toegestaan is
Ga je wildkamperen? Lees je vooraf in over de voorzorgsmaatregelen die je moet nemen rondom beren die graag van jouw voedselvoorraad snoepen.
Er zijn speciale bivakplekken die je op een online kaart kan bekijken.
12. Welke website geeft een betrouwbare weersvoorspelling voor de Poolse bergen?
Mijn Poolse contactpersonen raadden me de volgende weerswebsites aan:
- Mountain Forecast voor de berggebieden. Vul de naam van een specifieke berg in voor een gedetailleerde voorspelling per hoogtezone.
- Meteo.pl (ICM UW). Betrouwbare weermodellen voor Polen.
- yr.no. Een Noorse weerswebsite die door heel Europa gebruikt kan worden.
Op de website van de bergreddingsdiensten staat ook betrouwbare weersinformatie. De diensten van de Tatra hebben een andere website dan die van de Beskiden. Beide websites delen ook beelden van webcams op hoogte.
Het is altijd een goed idee om de voorspelling van minstens twee weerswebsites met elkaar te vergelijken. Ik gebruik zelf vaak Windy.com (appversie) als check.
13. Wat is het beste seizoen voor een meerdaagse wandeltocht in Polen?
Voor de meeste regio’s zijn mei tot en met oktober de beste maanden. De winters zijn hier vrij hard, met grote kans op sneeuw. De lente en herfst zijn relatief rustig, en de kleuren zijn in mijn ogen dan op hun mooist. In de zomermaanden zijn de bekendere gebieden drukker met Poolse medewandelaars. Maar die maanden zijn ook heerlijk voor een zonnige wandeling.
14. Spreken de meeste Polen Engels of Duits?
Dat hangt er vanaf waar je bent en wie je tegenkomt. Veel jonge Polen spreken goed Engels. Veel oudere Polen niet zo goed, maar die kennen soms wel wat woorden Duits. Ik kwam op mijn wandeltocht door de provincie Klein Polen veel mensen tegen die echt alleen Pools spraken.
Ik had het Poolse taalpakket in de Google Translate-app offline naar mijn telefoon gedownload. Daarmee redde ik me vaak wel. En elke keer dat ik er echt niet uit kwam met een Pools sprekende receptioniste, schoot een medegast ons spontaan te hulp als tolk. Komt wel goed dus.
15. Is kraanwater in Polen drinkbaar?
Tenzij anders vermeld, kan je het water uit de kraan in Polen drinken. Water uit de natuur moet je sowieso niet drinken zonder het te reinigen met een goed waterfilter. Tappen bij de kraan is vaak de veiligste optie.
16. Zijn er goede wandelkaarten?
Er zijn heel goede topografische wandelkaarten met schaal 1:25.000 te koop. Op die van Compass Maps staan ook de PTTK-wandelroutes ingetekend. Voor sommige regio's zijn ExpressMap (Turystyczna Mapa) te koop.
Deze kaarten zijn lokaal vaak verkrijgbaar bij toeristische locaties. Denk aan kassa's voor bezienswaardigheden en berghotels. Deze kaarten zijn in Nederland niet makkelijk te krijgen, dus je kan na aankomst beter wat tijd inplannen voor Missie Wandelkaart Scoren.
Tip: veel Poolse wandelaars gebruiken de app Mapy.cz voor navigatie. Ik gebruik zelf over de hele wereld het liefst Komoot als wandelapp.
Onzeker over je kaartlees-skills? Bekijk mijn online cursus Navigeren voor wandelaars.
17. Hoe weet ik of een wandelroute technisch moeilijk is?
Veruit de meeste wandelroutes in Polen zijn technisch niet moeilijk. Daarin is Polen heel anders dan Alpenlanden. Het Tatragebergte vormt een uitzondering, maar verder zijn alle paden vooral T1, T2 en zo nu en dan T3 op de SAC-schaal.
De moeilijkheid van paden vind ik op de papieren kaarten niet direct goed zichtbaar. Ik gebruik daarom zelf de wandelspecifieke kaart met SAC-schaal in Komoot om mijn routes te checken.
18. Wat neem ik mee op een wandeltocht in Polen?
Vrijwel hetzelfde als je mee zou nemen op een wandeltocht in de meeste andere Europese landen. Zie een voorbeeldpaklijst in mijn Stappenplan voor je eerste meerdaagse wandeltocht.
19. Hoe is het lokale openbaar vervoer geregeld?
Je kan met de trein van grote Poolse steden naar grotere plaatsen in wandelgebieden reizen. Je reist dan waarschijnlijk met PKP Intercity (langeafstandstreinen) en/of Polregio (regionale lijnen). Tussen kleinere plaatsen rijden bussen en busjes.
Handige apps en sites:
- e-podroznik.pl: de beste website voor het plannen van trein- en busreizen binnen Polen. Werkt ook in het Engels.
- rozklad-pkp.pl: de officiële planner voor treinreizen
- omio.com: de website die ik wereldwijd gebruik mijn reis te plannen. Deze is niet altijd perfect actueel, maar een goed startpunt voor je OV-puzzel.
20. Oké, ik ben overtuigd. Hoe kom ik in Polen?
Je kan met de auto of het vliegtuig naar Polen reizen, maar er is een duurzamere optie: met de trein via Duitsland naar Polen. Neem bijvoorbeeld de nachttrein naar Berlijn. Reis in een uur met de trein naar Rzepin en reis vanaf daar in ruim 5 uur naar Krakau. Dit traject kan je ook overdag afleggen. De reis duurt zo'n 15 uur. Je plant en boekt deze reis het beste via de planner van de Deutsche Bahn. Via NS-international kan ook, maar die is trager met updates doorgeven. Je kan ook hulp vragen aan Treinreiswinkel.nl.
De Poolse organisatie Sindbad brengt je met een rechtstreekse bus vanuit Utrecht in 19 uur naar Krakau. Er rijdt ook een Flixbus rechtstreeks van Amsterdam naar de stad. Ik vind dit soort bussen zelf minder comfortabel dan een treineis.
--> in het reisadvies voor Polen staan regels voor ID-bewijs, meenemen van medicatie, etc.
Bellen bij noodgevallen in Polen
De Poolse berggebieden hebben een heel goede (vrijwillige) bergreddingsdienst. Hun telefoonnummer is 985 of +48601100300. Het universele noodnummer 112 werkt hier ook, maar het is beter eerst 985 te bellen.
Heb je net als ik een GPS-apparaat met noodknop, zoals de Garmin Inreach Mini 2? Die werkt hier ook gewoon.
Handige websites en routegidsen
- De Nederlandse website van het toerismebureau van Polen
- Praktische informatie voor je reis naar Polen (subpagina van bovenstaande)
- PTTK
- Engelstalige routegids van mijn favoriete reisgidsmakers: Rough Guides Poland
- Reisverhaal Solo over de langste trail van Polen van Shanna Bussink. Fijn om een beeld te krijgen van wandelen in Polen, maar qua schrijfstijl staat dit boek niet in mijn top 50.
- Nederlandstalige inspiratiegids The Wild Wild East over natuur in Oost-Europa