Zwemmen in koud water: zo doe je dat veilig

Zwemmen in koud water is voor mij een goede oefening om uit mijn comfortzone te stappen en daardoor een essentieel onderdeel voor avontuurlijk leven. Ook voor je gezondheid is zwemmen in koud water heel goed, mits je het veilig aanpakt. In dit bericht daarom wat meer informatie over de gezondheidsvoordelen van zwemmen in koud water en tips voor hoe je dat veilig doet.

Waarom is zwemmen in koud water zo gezond?

Waar we eerst massaal dachten dat Wim Hof (‘the iceman’) hartstikke gek was, wordt hij nu steeds meer gezien als een wijs man met interessante (wetenschappelijke) argumenten. Zwemmen, skinny dippen of douchen in koud water is namelijk goed voor je gezondheid. Zwemmen in koud water…

• geeft je immuunsysteem een boost 
• verbetert je bloedsomloop
• verbrand calorieën (altijd mooi meegenomen)
• vermindert stress
• geeft je een (endorfine) high zoals veel mensen die voelen na het hardlopen
• kan helpen mentale klachten als burn-out en depressie te voorkomen/verminderen
• helpt je snel wakker en productief worden
• verhoogt je libido

Veilig zwemmen in koud water

Je onderdompelen in koud water heeft gezondheids-nadelen als je het niet veilig aanpakt. Daarom deze tips voor zwemmen of badderen in koud water:

• lees jezelf vooraf in over de risico’s van koud water en ga alleen zwemmen als je fysiek gezond bent. Wees extra voorzichtig bij zwangerschap, astma, hoge bloeddruk en hartproblemen.
• zwem alleen op plekken waar dat veilig kan (denk om stroming, vermijd zandafgravingen, etc.)
• geef jezelf de tijd om te acclimatiseren. Het is beter om langzaam het water in te lopen, dan gelijk kopje onder te gaan.
• zwem het hele jaar door, zodat je de watertemperatuur langzaam voelt dalen per dag, en je zo op een natuurlijke manier aanpast aan kouder water.
• draag een (dikke) muts en eventueel een wetsuit om te voorkomen dat je teveel lichaamswarmte verliest
• blijf niet te lang in het water. In het algemeen geldt dat je 1 minuut per graad Celsius watertemperatuur in het water kan blijven. Als het water twee graden is, kun je volgens die regel maximaal 2 minuten zwemmen. Niet iedereen is hetzelfde, dus luister vooral ook naar je lichaam en verlaat het water eerder als dat nodig is.
• neem niet direct na de koude douche een hete douche. Het hete water kan er namelijk voor zorgen dat je kerntemperatuur juist verlaagd wordt, wat gevaarlijk is. Je kunt beter afdrogen, meerdere lagen kleding aantrekken en een kop thee of warme chocolademelk drinken.

Skinny dippen hartje winter in Groningen

In gesprek met een koud water zwemmer

Ik volg met veel plezier op Instagram de stories van Tessie Lijbaart, die regelmatig in koud water zwemt. Voor dit blog bericht stelde ik Tessie een paar vragen over haar koude hobby.

Tessie voelt zich het meest levendig als ze buiten is. Ze heeft drie keer een Camino gelopen, maar zoekt het avontuur ook dichter bij huis op. Ze begon afgelopen november met zwemmen in koud water, aangestoken door haar zus en schoonbroer. Hoewel ze die eerste keer zwemmen in koud water afzien vond, voelde zich ook zo levend! Ze bouwde het uit en zwemt nu elke week in zee.

Wat brengt zwemmen in koud water Tessie?

Tessie voelt zich écht levend en levendig tijdens het zwemmen in koud water. Het zwemmen is haar me-time aan zee. Ze wordt er rustig van, in hoofd en lichaam. Fysiek en mentaal kan ze beter met kou omgaan en ze heeft het ’s winters veel minder koud dan vroeger. Ook slaapt ze beter en is ze sinds ze begonnen is met zwemmen in koud water minder ziek dan eerdere jaren.

Kan iedereen zwemmen in koud water?

Als je fysiek gezond bent en je inleest voordat je begint aan zwemmen in koud water, kan iedereen volgens Tessie zwemmen in koud water. Het is wel belangrijk dat je het veilig aanpakt en rustig opbouwt. Neem kleine stapjes: ga eerst alleen tot je enkel in het water en bouw het zo langzaam uit. Het gaat er niet om dat je zo lang mogelijk in het water blijft.

Voelt het niet goed om in het water te zijn? Luister naar je lichaam en ga uit het koude water. Vind je het eng? Stop dan en bouw het langzamer op. Een rustige ademhaling is belangrijk voor veilig zwemmen in koud water. Ga je je adem vastzetten of hyperventileren van paniek als je in het water ligt, dan is de kans op verkramping en ongelukken veel groter. Tessie raadt tevens aan om niet dieper te gaan dan waar je nog met je voeten bij de grond kunt.

Voor veel mensen is zwemmen in koud water ver buiten de comfortzone. Misschien is alleen al in de winter in je bikini staan ver genoeg uit je comfortzone. Maar dat wil niet zeggen dat je je daardoor tegen moet laten houden. Tessie en ik zijn namelijk van mening dat het juist goed is om uit die comfortzone te stappen! Die trots die je voelt als je het toch gedaan hebt, voelt geweldig. Vier je succes en geniet (net als Tessie) van het ‘innerlijke vlammetje dat daardoor gaat branden’.

“Het is eigenlijk zo makkelijk, maar het voelt zo moeilijk”

Tessie’s tips voor koudwaterzwemmen

Ik vroeg Tessie of ze nog tips had voor wie wil zwemmen in koud water. Naast rustig opbouwen en het veilig aanpakken, gaf ze de volgende tips:

• Vind je het spannend om alleen te gaan? Je vindt door heel Nederland steeds meer zwemgroepjes waar je je bij aan kunt sluiten.
• Download de Wim Hoff app om je koud water douchen bij te houden en ademhalingsoefeningen te volgen.
• Lees het boek van Wim Hoff: een nuchter en mooi verhaal.
• Haal adem. Hoe precies maakt niet uit, maar blijf ademhalen voor en tijdens het zwemmen.
• Het helpt om een kreet te slaan als je die neiging voelt.

Meer over koudwaterzwemmen

Mijn favoriete website over zwemmen in (koud) natuurwater is de site van de Outdoor Swimming Society. De meest bekende koud water ‘zwemmer’ is waarschijnlijk Wim Hof, die over zijn methode ook een boek schreef. Ook Susan Houbraken schreef een fijn boek: Buiten zwemmen. Ik las ook een interessant artikel over de gezondheidsvoordelen van koud water.

Zwemmen in koud water is fijn en leuk, mits je het veilig en doordacht doet

Voor dit artikel heb ik gebruik gemaakt van de Outdoor Swimming Society als bron.