Omgaan met angsten en twijfels voorafgaand aan je trektocht

‘Vind je dat dan niet eng, zo alleen op pad?’ en ‘ben je dan niet bang dat je verdwaald/verhongerd/valt?’ – een greep uit een hele lijst vragen die ik regelmatig krijg als ik vertel dat ik (solo) een meerdaagse wandeltocht in verlaten gebied ga maken. Mijn antwoord: ‘ja’. Ja, ik vind het allemaal vaak rete-eng, zeker naarmate de vertrekdatum dichterbij komt. En ik weet dat ik daar niet alleen in ben, maar dat sommige mensen zich (nog) wel door angsten, twijfels en mogelijke rampscenario’s tegen laten houden. Daarom in dit artikel een lesje omgaan met angsten en twijfels voorafgaand aan je trektocht.

Angsten en twijfels voorafgaand aan je trektocht

Een greep uit de angsten en twijfels die voorafgaand aan mijn wandeltocht op de GR4 en GR51 door mijn hoofd gingen:

1. Straks kom ik ‘enge mannen’ tegen en ben ik daar echt helemaal alleen.
2. Het vriest tot negen graden onder nul ’s nachts, dat kan ik niet aan.
3. De nacht duurt bijna 14 uur, dat is wel heel lang (zeker als je slecht slaapt).
4. Fysiek is het misschien wel veel te zwaar.
5. Er is bijna geen water onderweg, ga ik het wel redden?
6. Wat als er weer zwijnen bij mijn tent komen (zoals bij mijn trektocht bij de Canigo)?
7. Misschien val ik wel en breek ik wat en val ik flauw omdat ik niet tegen bloed kan en ga ik daar dood (ja, hypochonder hierzo!)
8. Wat als ik het echt niet kan en moet opgeven… over dat ‘falen’ kom ik nooit meer heen.
9. Kan mijn bedrijf wel een week zonder mijn aanwezigheid doorlopen?
10. Wat als ik zo langzaam ben dat mijn eten te vroeg opraakt?
11. Als ik nou val, moet ik de hulpdiensten dan in het Frans te woord staan? (kan ik niet)

Deze lijst van 358 punten lang worden, maar ik zal het hierbij laten. Je ziet: ook ik ben niet vrij van angsten en twijfels. Zelfs niet na zes jaar en duizenden kilometers wandelen.

Hoe ga ik om met deze angsten en twijfels?

Waarom ik, wandelende angstenlijst, tóch solo trektochten maak en niet thuisblijf? Omdat ik, manieren heb gevonden om met die angsten en twijfels om te gaan. Omdat ik, hoe vaker ik zo’n tocht zonder dood te gaan gemaakt heb, steeds meer vertrouwen krijg in dat het allemaal wel goedkomt. Omdat ik weiger mijn droom op te geven omdat mijn hoofd vol angsten zit. Achter de geraniums over rampscenario’s fantaseren doe ik wel als ik 80 ben, dat hoeft niet als twintiger.

Laat jij je ook (bijna) tegenhouden door angsten en twijfels, terwijl een meerdaagse tocht maken je droom is? Dan heb je vast wat aan mijn onderstaande tien tips of stappen die voor mij werken.

Tip 1: bedenk WAAROM je dit wilt doen

Al op het moment dat ik bedenk dat ik een bepaalde tocht wil lopen, schrijf ik op WAAROM ik dat wil gaan doen. Dat doe ik dus al voordat mijn angsten en twijfels zich hebben kunnen uiten. En zover mogelijk voor vertrek, omdat ik dan nog niet echt opgezogen wordt in de put vol angstgedachten. Elke keer dat ik (later) op het punt sta me te laten tegenhouden door mijn eigen gedachten, pak ik die waarom erbij als een soort tegenstem.

Tip 2: schrijf op wat door je hoofd gaat

Welke gedachten gaan er door je hoofd waardoor je mogelijk niet wilt gaan? Welke twijfels, angstgedachten en doemscenario’s racen door jouw brein? Schrijf ze allemaal op, met een paar lege regels ertussen. Ga vervolgens deze gedachten onderzoeken: zijn ze waar? Zijn ze waarschijnlijk / realistisch?

Gastspreker Tamar Valkenier vertelde in de Trail Community dat zij bang was voor ‘enge mannen’ voordat ze aan één van haar grote avonturen begon. Ze ging vervolgens onderzoeken hoe waarschijnlijk het is dat je door een vreemde man lastiggevallen wordt. Wat blijkt? Die kans is niet heel groot, zeker niet in vergelijking met het aantal soortgelijke misdrijven dat in vertrouwde sfeer plaatsvindt.

Sommige situaties waar je bang voor bent zijn best waarschijnlijk. Zo was ik voor mijn GR4-avontuur bang voor wilde zwijnen bij mijn tent. Ja, er leven wilde zwijnen en ja, die komen soms bij je tent (ontdekte ik tijdens een eerder avontuur). Oké, maar is dat dan écht heel erg? Uhh nee, want die zwijnen zijn enorm schuw vanwege de jaagdruk. Ik hoef dus maar te bewegen of tegen mijn tent te slaan en ze zijn weg.
 Ook was ik bang voor koude nachten, dus nam ik betere uitrusting mee. Ik was bang voor watertekort, dus nam extra waterflessen en een waterfles met filter mee. Ik was (alsnog) bang voor enge mannen en sliep met mijn GPS met noodknop en mijn zakmes bij de hand.

Tip 3: zorg voor een stok achter de deur

Ik ben vaak op het allerlaatste moment geneigd om tóch niet te gaan. Dan wordt het allemaal toch wel heel echt en denk ik, naahhh noo waaay dat ik ga hoor! Dat weet ik van mezelf, dus ik zorg dat ik wel ‘moet’. Ik boek treintickets en/of een overnachting en ik vertel aan iedereen die het maar wil horen dat ik op pad ga. Wil ik last-minute dan annuleren? Dan denk ik: jaaa, maar ik heb al kosten gemaakt. En ook: dan moet ik aan iedereen uitleggen dat ik niet gegaan ben omdat ik te angstig was.

Ik doe er alles aan om te zorgen dat ik ‘gewoon ga’. Ik weet namelijk dat het allemaal oké is, als ik eenmaal maar (letterlijk) die eerste stap over de drempel gezet heb.

Tip 4: luister naar je intuïtie en minder naar je angsten

Ook onderweg heb ik regelmatig last van angsten en twijfels, vooral op de eerste dag. Dat kan het plezier redelijk in de weg zitten, maar het is niet anders. Ik herhaal voor mezelf dan de ‘tegenargumenten’ uit tip 2. Ik blijf me daarbij bij elke gedachte die me doet flippen afvragen: is dit waar? Is dit waarschijnlijk? Is dit écht zo erg als het waarheid wordt? Soms helpt dat voor geen meter en zit ik te diep in mijn angst. Dan loop ik gezellig samen met mijn angst verder en accepteer ik dat hij er is (als onderstaande tips ook niet werken).

Ik maak wél heel duidelijk een onderscheid tussen angst die ontstaat doordat ik ‘rampgedachten’ heb en angst die meer ontstaat uit een onderbuikgevoel. Naar mijn intuïtie luister ik al-tijd. Ik weet heel duidelijk wanneer ik mezelf bang gemaakt heb en wanneer iets of iemand op een dieper level niet goed voelt.

Tip 5: vergeet niet te ademen

Heb je stressgedachten, dan ga je sneller en minder diep ademhalen. Je hoofd heeft dan dus invloed op de rest van je lichaam. Andersom werkt dat ook! Blijf jij oppervlakkig en gehaast ademhalen, dan stuurt dat ook een signaaltje naar je hersenen. Het is daarom belangrijk dat je je bewust bent van je ademhaling. Voel ik veel onrust in mijn hoofd? Dan haal ik tien keer bewust, rustig en het liefst diep in mijn buik adem. Ook trek ik mijn schouders op en laat ik ze met een diepe zucht weer zakken. Dat maakt voor mij vaak al zo’n groot verschil!

Tip 6: zoek tools die jou helpen

Soms lukt het me niet om puur met redeneren en ademhalen uit mijn angst te komen. In de afgelopen jaren heb ik ontdekt wat dan (voor mij) helpt om tot rust te komen. Dit is wat mij helpt:

1. Een opvrolijkend muziekje luisteren en misschien meebewegen als ik nog niet teveel spierpijn heb.
2. Een vriend(in) bellen en bespreken wat er aan de hand is zonder het zwaarder te maken (mijn vrienden weten dat aanmoediging beter werkt dan doorvragen over de angsten).
3. Een podcast luisteren.
4. Humor. Ik maak een grappig verhaal in mijn hoofd over de situatie waar ik me in bevind.
5. Een overnachting in een B&B. Een goede nacht slaap kan wonderen doen.

Tip 7: ervaar dat rampscenario’s vaak niet zo erg zijn

Het komt regelmatig voor dat de dingen waar ik zo bang voor was toch uitkomen. Thuis vanuit je comfortabele ruimte dacht je misschien dat dat het einde van de wereld zou zijn, maar zo in het veld blijkt het vaak best mee te vallen. Een paar voorbeelden:

1. ‘Oh nee, er komen vast zwijnen bij mijn tent’ -> er kwam om middernacht een zwijn op bezoek -> zwijn rende weg toen ik een liedje ging zingen.
2. ‘Straks kom ik zonder eten te zitten’ -> ik had een rekenfout gemaakt en zat inderdaad zonder eten -> twee mannen hoorden dat en gaven me al het eten uit hun auto.
3. ‘Wat als ik verdwaal?’ -> verdwaalde big time -> gebruikte gezonde verstand, kaartleesskills en telefoon en vond alsnog het pad terug.

Hoe vaker je in dit soort situaties komt, hoe meer je het vertrouwen opbouwt dat je het allemaal wel aan kunt. En hoe meer nuttige lessen je leert voor een volgende keer.
Just in case: weet wel dat ik hiermee niet bedoel dat je onnodig risico’s moet nemen. Draag voldoende eten en drinken mee, weet hoe je moet navigeren, etc. etc.

Tip 8: geef je locatie door

Het geeft mij een extra gevoel van veiligheid als er iemand is die weet waar ik ben. Ik heb daarom een GPS met noodknop gekocht, die mijn locatie elk (half) uur naar een online kaart stuurt. Een familielid en een vriendin hebben toegang tot die kaart en houden me in de gaten. Je kunt ook Komoot Premium met live tracking gebruiken, maar daarvoor heb je wel internet nodig.

Ook is er altijd iemand op de hoogte van de route die ik ga lopen en wanneer ik waar zou moeten zijn. Toen ik in Slovenië in mijn eentje de bergen in ging, had ik het hostel waar ik zou slapen laten weten dat ze de hulpdiensten moesten bellen als ik zonder tegenbericht er om 18 uur nog niet was.

Tip 9: kleine stapjes

Vind je een meerdaagse wandeltocht met (wild)kamperen toch écht te spannend? Maak het jezelf dan wat makkelijker. Ga eerst korter en/of in meer bewoonde wereld op pad. Overnacht in B&Bs en hotels in plaats van in je tent. Ga met iemand samen op pad in plaats van direct alleen.

Een paar jaar geleden deed ik dit soort tochten ook écht niet in mijn eentje. Ik heb het stapje voor stapje opgebouwd, tot ik me kundig en zelfverzekerd genoeg voelde om alleen op pad te gaan.

Tip 10: onthoud dat type 2 fun ook fun is

Sommige momenten zullen inderdaad afzien zijn. Sommige momenten zijn op het moment zelf écht niet leuk. Maar: ook deze momenten mogen er zijn. Sterker nog, vaak zorgen deze momenten van afzien dat de trip avontuurlijk en memorabel wordt. Type 2 fun, oftewel: fun dat vooral achteraf fun is, is óók fun en interessant voor je levensverhaal. Je kijkt toch ook liever naar een Netflixfilm waarin iemand ups en downs heeft dan naar een Netflixfilm waarin het iemand een uur lang alleen maar voor de wind gaat?

Meer tips?

Ik ben benieuwd: wat helpt jou om te gaan met angsten en twijfels onderweg? Laat het me weten in de comments!