Overwinteren in de vulkanische Auvergne in Frankrijk

Op een heuvel in de Auvergne staat ‘mijn’ voormalige kunstenaarswoning. Hier hoop ik een aantal maanden te genieten van de rust, ruimte en natuur van het Franse platteland. Het huisje is klein, maar sfeervol. Met de houten inrichting en het bed op de vide onder het lage puntdak voelt het meteen als thuis. Dezelfde avond zit ik met een kop thee onder de sfeerverlichting door de reisgidsen over de Auvergne te bladeren. Ik kan die nacht bijna niet slapen van het vooruitzicht op al het moois dat hier te ontdekken is.

Na een paar dagen acclimatiseren, maak ik mijn eerste wandeling in de omgeving. De eerste tien dagen van mijn verblijf mag ik geen andere mensen ontmoeten vanwege de pandemie. Gelukkig is de omgeving van mijn tiny house vrijwel verlaten, en heb ik alle wandelpaden voor mezelf. Ik slinger over boerenpaden onder bomen met felgele bladeren en wordt verbaasd aangekeken door de grote, witte koeien in de weilanden. Ik ben net zo verbaasd als ik een sprookjesachtige waterval langs een bospad aantref en kan niet geloven dat de Fransen daar niet wat meer reclame voor maken.

Na een paar flinke wandelingen dichtbij huis, besluit ik de vulkanen die ik tijdens mijn autoritten zag liggen, te bezoeken. De lange keten van vulkanen, de Chaîne des Puys, staat op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Nergens op de wereld zie je zo duidelijk de geologische gevolgen van een continentale breuklijn. Op een oppervlakte van 32 bij vier kilometer liggen tachtig vulkanen vrijwel op een perfecte lijn van noord naar zuid.

De geschiedenis van dit gebied begint 350 jaar geleden met de botsing van twee continentale platen. 35 miljoen jaar geleden vond er weer een grote verandering plaats toen één van de continentale platen zakte en onder water kwam te staan. De oppervlakte van de lagergelegen plaat vulde zich met water en daarna langzaam met sediment. Verstoringen in de laag sediment zorgden dat lava naar de oppervlakte kwam. Tussen 95.000 en 8.400 jaar geleden ontstonden de vulkanen van de Auvergne. 

De namen van de vulkanen in dit gebied beginnen allemaal met ‘puy’, wat kegel betekent. De beroemdste en hoogste vulkaan is de 1464 meter hoge Puy de Dôme, waar wielrenners van de Tour de France hun kuiten verzuren. De Puy de Dôme en enkele andere vulkanen hebben een duidelijke kegelvorm, met een brede onderkant en een afgeronde, smallere top. Andere puys, zoals de Puy de Pariou, hebben een perfect ronde krater in hun midden liggen.

Elke puy heeft zo zijn eigen unieke vorm en verhaal. Zo is één van de jongste vulkanen, de Puy de la Vache, slechts een halve krater. Tijdens de uitbarsting van de vulkaan, werd de helft weggeslagen en lava stroomde weg over het land. De ene helling van de vulkaan is dan ook steil en felrood gekleurd dankzij het rode, losse lavagesteente waar planten geen houvast vinden. Vanaf de top van de vulkanen is de zwarte kathedraal van de stad Clermont-Ferrand goed te zien. De stad ligt volgens geologen in een grote ‘maar’: een verlaging in het landschap die ontstond nadat een ondergrondse holte zich vulde met lava en uitbarstte. 

Wandelen op en tussen de vulkanen van de Auvergne voelt alsof je op de maan geland bent, en het is moeilijk te geloven dat dit gebied op slechts acht uur van de Nederlandse grens ligt. Wandelpaden bestaan hier niet uit grind, maar uit brokjes lavagesteente. Wanneer je denkt dat je aankomt bij de top van een heuvel, zie je opeens een ‘gat in de grond’, een krater. Vanaf de rand van een krater kun je je bijna niet voorstellen dat daar in de diepte ooit een gloeiendhete massa lava lag te borrelen. Waar nu bomen in alle rust in de wind meedeinen, stroomde nog geen negenduizend jaar geleden allesverwoestende lava. Tijdens mijn wandelingen kijk ik mijn ogen uit, op zoek naar verwijzingen naar het geologische verleden van deze prachtige streek. 

Helaas komt er al veel te snel een einde aan mijn ontdekkingstocht. Slechts enkele dagen nadat mijn quarantaine periode in Frankrijk voorbij is, kondigt de Franse overheid aan dat er binnen dertig uur een complete lockdown in zal gaan. Minstens 32 dagen mag iedereen in Frankrijk maximaal een uur per dag van huis en dan maximaal in een straal van één kilometer. Voor boodschappen of andere noodzakelijke verplaatsingen moet je een officieel formulier invullen en bij je dragen. Politie en leger controleren mensen op straat. Mijn wereld verkleint zich opeens tot mijn tiny house, de tuin en een boerenpad voor mijn huis.

Op het moment van schrijven zit ik een week in de lockdown. Met een kop thee in de hand lees ik in de tuin over het landschap van de Auvergne, als ik boven me een vreemd geluid hoor. Het klinkt alsof tientallen deuren met slecht geoliede scharnieren net niet synchroon open en dicht gedaan worden. Ik kijk omhoog en zie tientallen vogels in een V-vorm vliegen. Ik ren naar binnen en grijp mijn verrekijker. De groep kraanvogels blijft net lang genoeg rondzweven om ze te identificeren, en vliegt dan richting de zon. Enkele minuten later zullen ze vanuit de lucht de keten vulkanen zien. Ze zijn zo vrij als een vogel.