De Transardennaise of Transardense Route: 160 km wandelen door de Ardennen

Eerder deze maand liep ik de Transardennaise: een 160 kilometer lange wandelroute dwars door de Belgische Ardennen. Zeven dagen lang hadden we de uitzichten over glooiende heuvels met groen en geel en liepen we afwisselend door frisgroene loofbossen en schaduwrijke dennenbossen. Zo nu en dan stroomde in het dal naast ons pad een kabbelend beekje. Dit is dé wandeling voor wie helemaal in de natuur op wil gaan, op nog geen 100 kilometer van Maastricht.

Over de Transardennaise

De Transardennaise, ook wel de Transardense route genoemd, is een grotendeels gemarkeerde wandelroute van 160 kilometer lang. Hij begint in La-Roche-en-Ardenne en slingert naar het dorpje Bouillon in het zuiden. De route loopt grotendeels over grind- en bospaden, afgewisseld met rustige asfaltwegen. Onderweg kom je door stille, pittoreske dorpjes en meer toeristische plekken zoals het boekendorp Redu. Wij hebben hem opgedeeld in 7 etappes van 17 tot 27 kilometer.

De etappes die aangegeven staan op de kaart zijn gemaakt m.b.v. een GPX-bestand en komen niet precies overeen met wat wij gelopen hebben. De Transardense route loopt voor een groot deel gelijk met de Transardennaise, maar is her en der wat aangepast.

Ik loop deze route voor een blog op Travel Diaries, het blog waar ik voor schrijf. Mijn goede vriendin Marleen is fotograaf, en mocht gezellig mee. Onze trip werd helemaal voor ons gepland door Visit Wallonia en Europaventure. We overnachtten in hotels en B&B’s langs de route, en onze bagage werd voor ons vervoerd. Geen kamperen voor ons dus, maar dat kun jij uiteraard wel doen (daarover later in dit bericht meer).

Voor wie is de Transardense Route geschikt?

Ik was niet in topvorm toen ik begon aan de Transardennaise. Ik had net een paar maanden in Groningen gewoond, dus heuveltraining zat er voor mij niet in. De eerste dagen waren daardoor best zwaar, maar goed te doen. Het pad is elke dag heuvelachtig, maar nergens technisch moeilijk.

De route is goed gemarkeerd met geel-witte bordjes, maar her en der is het even zoeken naar de bordjes. Wij hebben onze kaart regelmatig gebruikt en het is dus handig als je weet hoe je kaart moet lezen. Je kunt ook een GPX-route in je telefoon laden (let op: de GPX route die op internet te downloaden is, wijkt af van de ingetekende route op de kaart).

De Transardennaise wordt gemarkeerd met geel-witte rechthoekjes

Wat is de beste tijd om de Transardennaise te lopen?

Je kunt de Transardennaise het hele jaar door lopen, maar voor aangename temperaturen ga je tussen mei en oktober op pad. Ik ben in de winter in dit gebied geweest, waarbij alles ingesneeuwd raakte. Voor wie wil kamperen is dat niet ideaal, maar ik kan me voorstellen dat kou een minder groot probleem vormt als je in hotels wilt overnachten. De route loopt voor een groot deel door bossen die voor de jacht gebruikt worden. Het kan zijn dat je in het jachtseizoen (vaak van 1 oktober tot 31 december) bepaalde delen van de route niet veilig kunt en mag lopen.

Hoe plan je de Transardennaise?

Wij liepen de route in opdracht van Visit Wallonië, die voor ons een arrangement bij Europaventure geboekt hadden. Europaventure heeft een speciaal Transardennaise arrangement, waarbij ze fijne accommodatie, avondeten en bagagetransport voor je regelen. Ook zorgen zij dat er aan het eind van de wandelroute een taxi klaarstaat om je terug te brengen naar je auto in La-Roche-en-Ardenne. De prijzen voor het arrangement zijn vanaf 890 euro per persoon voor de gehele route (lagere prijzen voor kortere avonturen).

Update: in juli 2021 is er een nieuw, Nederlandstalig routegidsje uitgegeven met informatie over de route. Hierop staat dat de route 153 kilometer lang is, dus ik kan niet met zekerheid zeggen dat de route precies dezelfde is als die wij liepen (maar hij volgt dezelfde markering, dus het zal wel 🙂 ). 

Overnachten in hotels & Bed and Breakfasts langs de route

Wij sliepen elke nacht in een hotel of bed & breakfast. Sommige daarvan lagen op de route, maar op sommige plekken was geen accommodatie aanwezig in de kleine dorpjes. Europaventure had voor die etappes geregeld dat we opgehaald werden door de eigenaars van een B&B op max. een half uur rijden vanaf de route. Het kan dus even zoeken zijn naar accommodatie langs de route en ik raad je voor maximaal gemak aan om een arrangement te boeken bij Europaventure.

De Transardennaise wandelen is genieten

Kamperen langs de Transardennaise

Eén van onze trailmaatjes had een rugzak met tent mee. Aan het begin van de route kon zij redelijk makkelijk campings vinden, maar soms ontkwam ook zij er niet aan om in een hotel te overnachten. Lees je voor vertrek in over de regels voor wildkamperen in België. Ik deed onderzoek naar campings langs de route:

• La Roche-en-Ardenne: Le Vieux Moulin & Camping de l’Ourthe
• Sainte-Ode: Domaine de Wachirock
• Tonny: Camping Tonny
• Saint- Hubert: Europacamp (of een stukje van de route af: Camping Val de Poix)
• Nassogne: Fontaine Monseu, bivakzone Les Traqueurs Nassogne
• Mirwart (onofficieel mag je hier kamperen op het terrein van het provinciaal centrum)
• Porcheresse: Camping Les Moins
• Bouillon: Halliru of verderop Camping Moulin de la Falize

Let op: controleer voor vertrek of deze campings geopend zijn tijdens jouw trip.

Onze etappe-indeling van de Transardennaise

Reizen naar La-Roche-en-Ardenne

Je kunt je auto gratis parkeren op de Langparkeerplaats in La-Roche-en-Ardenne. Dit dorp ligt zo’n 100 kilometer rijden vanaf Maastricht en zo’n 70 kilometer van Namen.

Met het openbaar vervoer reis je vanuit Nederland eerst naar Luik. Neem vanaf daar trein 43 naar Marloie. Stap over op bus 15 van Marloie naar La-Roche-en-Ardenne.

Vanaf het eindpunt van de wandelroute, kun je het snelst met de taxi terug naar La-Roche-en-Ardenne. Met het openbaar vervoer ben je langer onderweg: neem bus 8 naar Libramont, pak de trein naar Maloie en vanaf daar de bus terug naar je auto in La-Roche-en-Ardenne. Treinreizigers kunnen vanaf Libramont naar Namen/Luik en vanaf daar terug naar Nederland.

Boodschappen doen langs de Transardense Route

Langs de route vind je diverse supermarkten. Houd bij de planning van je voedsel voor onderweg wel rekening met de openingstijden en de tijd waarop jij verwacht de supermarkt te passeren. Neem altijd extra eten mee, wij kwamen erachter dat supermarkten onder openingstijden toch gewoon dicht kunnen zijn zonder enige waarschuwing. Je wilt hier niet zonder eten komen te zitten, zeker omdat er lang niet in alle dorpjes eetgelegenheid is. Ik heb supermarkten gezien in:

• La-Roche-en-Ardenne: Spar
• Lavacherie: Delhaize
• Saint-Hubert: Carrefour
• Redu (alleen bakker met beperkte openingstijden)
• Paliseul: Spar
• Bouillon: divers, waaronder Colruyt

Zorg dat je, zeker op warme dagen, genoeg water bij je draagt. Je kunt onderweg niet overal bijvullen, al kun je natuurlijk altijd ergens aanbellen.

De Transardennaise is gemarkeerd met geel-witte rechthoekjes

Mijn ervaringen op de Transardenaisse

Ik wandelde de Transardenaise of Transardense Route in de zomer van 2020. Wij kwamen slechts twee andere wandelaars regelmatig tegen, en verder was het heerlijk rustig op de paden. Het was soms wat aan de warme kant om met rugzak de heuvels op en af te lopen, maar in de bossen was het goed te doen. Hieronder volgt een dag-tot-dag verslag van ons avontuur.

Etappe 1: La-Roche-en-Ardenne naar Lavacherie, 27 km

Op maandagavond arriveerden we in een hotel in La-Roche-en-Ardenne. We ontvangen een informatiepakket met daarin o.a. de routekaart. Ik word echt heel blij van kaarten en ga gelijk met een kop thee op het balkon de kaart bekijken.

Tijdens het avondeten blijkt gelijk al dat wandelen niet onze enige uitdaging wordt. Communiceren met de medewerkers van de hotels wordt lastig omdat we slechts vijf woorden Frans spreken. Wanneer de ober ons vraagt wat we voor apéritif willen, denken wij dat hij vraagt welk voorgerecht we willen. Hij wilde graag weten of we wijn of water wilden drinken. Ik hernieuw mijn voornemen om Frans te leren.

We beginnen de volgende dag met een stevig ontbijt. Wanneer we zeker weten dat we genoeg brandstof verzameld hebben voor de eerste wandeldag, laten we onze bagage achter bij de receptie en gaan op pad naar het centrum van La-Roche-en-Ardenne. Onze bagage wordt door de receptionist naar onze volgende bestemming gebracht, zodat we met kleine rugzakken met een paar liter water, lunchpakketten en regenkleding het hotel verlaten. De Transardennaise begint in het centrum van La-Roche-en-Ardenne, waar de kasteelruïne op een heuvel boven de huizen uitsteekt. Het is nog stil op straat als wij door het normaal drukbezochte centrum lopen. Bij een brug over de Semois rivier zien we de eerste geelwitte markering voor de Transardennaise: we zijn officieel begonnen!

Deze eerste etappe begint gelijk met een behoorlijke klim. Met pijn in onze benen maken we ons lichtelijk zorgen met nog 155 kilometer te gaan. Zouden we elke dag zoveel moeten klimmen? Kunnen onze benen dat wel aan na maandenlang geen heuvels lopen (want Corona). Met vuurrode hoofden lopen we verder door de bossen. We zijn blij met de schaduw van het dichte bladerdek en de wolken die zo nu en dan voor de zon schuiven. De route voert ons door karakteristieke dorpen, met afwisselend huizen met strak gemaaide gazons en schuren omgeven door oude machines, zandhopen en hoog gras. Vrijwel alle huizen zijn gemaakt van natuursteen in vele tinten bruin en leistenen daken. De weilanden rondom de dorpen worden begraasd door heel gespierde koeien, die ons nieuwsgierig gadeslaan. In de bermen groeien bloemen in alle kleuren van de regenboog, die als voedsel dienen voor vele zoemende insecten. Ik word overspoeld door een vakantiegevoel!

Onze beenspieren protesteren hevig na 20 kilometer heuvelop en –af wandelen. Mentaal hebben we het ook zwaar: elke keer dat we op de kaart kijken, blijken we minder ver dan we dachten. Ter motivatie zet Marleen haar guilty pleasure muziek aan, en onder begeleiding van Jesse McCartney slepen wij ons de laatste twee heuvels over. We zijn dan ook echt opgelucht wanneer we bij ons hotel aankomen.

De Transardennaise Begint in La-Roche-en-Ardenne

Etappe 2: Lavacherie naar Saint Hubert, 19 km

‘Wij zijn niet van suiker’, zeg ik de volgende ochtend tijdens het ontbijt tegen één van onze Vlaamse medewandelaars die beweert dat het de hele dag gaat regenen. Ik kijk naar buiten, en blijkbaar vertrekt mijn gezicht bij het zien van het hondenweer, omdat de Vlaming zegt: ‘oh, toch wel een beetje van suiker’. Regen of geen regen, na het ontbijt gaan wij in onze regenkleding de straat op. Al snel worden we ingehaald door de twee Vlamingen. De kleinste van de twee loopt in een te kleine, blauwe poncho, de grootste in een opbollende gele poncho onder een cowboyhoed. Wij liggen dubbel van het lachen om dit gekke tafereel, en besluiten spontaan deze mannen om te dopen tot ‘De Poncho’s’.

In de regen lopen we over paden die overgroeid zijn met varens en andere frisgroene planten. Het doet denken aan een tropische jungle, afgezien van de temperatuur die rond de 10 graden ligt. De regen hangt als een wit gordijn in de dalen, waardoor het uitzicht beperkt is. Ik geniet stiekem enorm van het magische sfeertje, dat hierdoor ontstaat. Hier staan geen huizen, alleen af en toe een schuilstal voor de grote aantallen koeien die hier grazen. We eten onze lunch in de regen, plassen in de regen en wandelen tot de laatste meters in de regen. We springen in het hotel gelijk onder de douche en hangen alle meubels vol met natte kleding. Beneden genieten we van het vrolijke gezelschap van “de Poncho’s”, van wie we de echte namen pas dagen later te weten komen. Zij nemen de volledige communicatie met het Franstalige personeel van ons over en ik ben extra blij dat zij ons de hele route gezelschap zullen houden.

Koeien genoeg langs de wandelroute door de Ardennen

Etappe 3: Saint Hubert naar Nassogne, 27 km

We verdwalen gelijk aan het begin van de derde etappe, omdat we geen geel-witte markering zien. Daarbij wijkt de route op de papieren kaart af van de GPX-route die in de telefoon staat. We lopen dwars door het bos en horen een angstaanjagend, diep gegrom. We lopen behoedzaam over het bospad en zien bij een open plek eindelijk wie dat geluid maakt: een gespierde stier die veel interesse heeft in de koeien in het andere weiland. Hij bromt, schraapt met zijn hoef over de grond en slaat zijn hoorns in het zand. Hij ziet eruit alsof hij elk moment uit kan breken, en ons wandeltempo schiet omhoog.

Vijf kilometer na vertrek zitten we tegen een boomstam geleund op het pad. Marleen heeft pijn in haar achillespees, ik heb pijn in mijn voetzolen. De hol uitgesleten paden, losse stenen en vele hellingen zijn wel wat anders dan de vlakke paden waar ik de voorgaande maanden op gelopen heb. Gelukkig maakt de schoonheid van hoge varens en nog veel hogere dennenbomen een hoop goed. De zon schijnt fel op onze blote armen en we horen alleen zachtjes het geritsel van dieren in de bosbodem. In gedachten verzonken lopen we naar Nassogne, waar we door de eigenaar van onze B&B opgehaald worden.

De verschillende etappes van de Transardennaise zijn heel divers

Etappe 4: Nassogne naar Mirwart, 17 km

Marleen besluit in verband met haar pijnlijke achillespees om etappe vier, de kortste etappe van de route, over te slaan. Gelukkig heb ik de eerste kilometers gezelschap van De Poncho’s (in hun karakteristieke outfit want het regent) en later van een Vlaamse die de hele route solo loopt. Ik besluit de tweede helft van de etappe alleen te lopen, maar verander van gedachten als een knappe, gespierde man als een hallucinatie bovenaan een steile heuvel opdoemt. Ik denk niet dat ik ooit eerder zo snel een steile helling opgewandeld ben, en maak hijgend en zwetend een praatje met hem. We lopen samen verder en ik vind het jammer dat we in het volgende dorp al afscheid moeten nemen. De eigenaar van de bed and breakfast voor die nacht haalt me op en brengt me naar zijn huis. Ik tref Marleen met haar voet omhoog in bed aan, en praat haar uitgebreid bij over de droomman. Tijdens het chocolade toetje besluit ze dat ze me de volgende dag weer gezelschap gaat houden. Ik ben opgelucht: solo lopen vind ik niet erg, maar ik maak dit avontuur waaraan we samen zijn begonnen liever samen.

De Transardennaise is een GTA wandelroute dwars door de Ardennen

Etappe 5: Mirwart naar Daverdisse, 22 km

Met uitpuilende buiken van het veel te lekkere ontbijt, worden we afgezet op het punt waar ik de vorige dag geëindigd was. De eerste vier kilometer lopen we met De Poncho’s langs forellenvijvers. Het netjes getuinierde park gaat over in aangelegde bossen. Het bospad lijkt een soort grens te zijn, met links loofbos en rechts dennenbos. We bespreken dat we die avond in een kasteel slapen, en één van de mannen verklaart de dag spontaan “Chateau Meiland Dag”, waarna hij samen met zijn vriend een paar perfecte imitaties van Martien Meiland geeft. Ik plas bijna in mijn broek van het lachen en Marleen en ik besluiten een plaspauze te nemen. De mannen zullen we pas ’s avonds weer zien. In alle rust lopen we door de heuvels naar het boekendorp Redu. Vrijwel alle winkels in dit kleine plaatsje verkopen (tweedehands) boeken. Een vrouw zit tussen oude stripboeken in haar winkel een sigaret te roken. Een dorpsbewoner die wel wat weg heeft van Vader Abraham, steekt een lang verhaal tegen ons af over willekeurige onderwerpen. Hij besluit zijn verhaal met de conclusie dat we volgend jaar deze route nog eens moeten lopen, en dat hij vanuit de hemel toe zal kijken. Ik zeg dat ik hoop dat het nog wel even duurt voordat hij naar de hemel vertrekt, en hij zegt met een zwaar Frans accent: ‘ik ben in de fleur van de leef’. Later die dag denk ik terwijl ik door de bossen loop nog vaak aan die uitspraak: ook ik ben in de bloei van mijn leven.

We verlaten het kilometers bospad voor een smal zigzaggend pad heuvelafwaarts. We horen water stromen en zien onder ons de rivier de Lesse stromen. Eenmaal beneden trekken we spontaan onze schoenen uit en klauteren over de rotsen het water in. De afkoeling is een zegen en het gekabbel van het water om mijn knieën werkt ontspannend en rustgevend. Na weer een lange klim heuvelop komen we aan in het ‘kasteel’, dat een molen blijkt te zijn. De Poncho’s zitten ons in de tuin op te wachten met wijntjes. Het is tenslotte Chateau Meiland Dag, dus we moeten ‘wijnen, wijnen, wijnen’.

Ook in de regen is het prachtig wandelen in de Ardennen

Etappe 6: Daverdisse naar Paliseul, 21 km

De zesde etappe gaat ons relatief makkelijk af. We beklimmen zonder al te veel moeite de heuvels. Bij een aangename temperatuur lopen we langs huizen met kleurrijke bloemen in bloembakken lopen. De kerken zijn verlaten, wellicht als gevolg van Corona regelgeving, maar mensen komen samen rond barbecues in de groene tuinen.

We volgen lange grindpaden door de bossen, waarbij we hopen een zwijntje te zien. Veel meer dan sporen zien we helaas niet en ik hoop niet dat het de zwijnen zijn die op de barbecues lagen. Wel zien we later twee ijsvogels over een riviertje vliegen, als een blauwe flits in het neongroene landschap. De laatste kilometer van onze etappe staat in schril contrast met dit groene paradijs. We lopen langs een drukke weg langs huizen met grauwe muren en dichte gordijnen. Gelukkig is onze herberg minder deprimerend, zeker als blijkt dat De Poncho’s onze buurmannen zijn. We liggen zwaar vermoeid in bed, als ze volgens traditie met ons de etappe van die dag komen bespreken. Geheel in onze stijl staan onze zweetschoenen bij de deur, ligt onze vieze kleding op een hoopje op de grond en hangen onze bh’s willekeurig verspreid door de kamer. Zo hebben de mannen toch nog twee zwijntjes gezien die dag.

De glooiende vergezichten maken de Transardennaise misschien wel de mooiste wandelroute door de Belgische Ardennen

Etappe 7: van Paliseul naar Bouillon, 27 km

Veel te snel is de laatste dag van ons Transardennaise avontuur aangebroken. We wijken een stukje van de route af, omdat we eten moeten halen bij een supermarkt. Eenmaal bij de supermarkt aangekomen, blijken we de hulp van onze vrienden De Poncho’s alweer nodig te hebben. Regelmatig zijn ze opgetreden als tolk, apotheker en cheerleader. Nu vullen ze onze handen met het extra eten dat ze bij zich hebben, omdat de supermarkt gesloten is. De supermarkt zou volgens internet en het bordje op de deur open moeten zijn, maar vandaag zit de deur op slot. Zonder De Poncho’s zouden we 24 kilometer moeten overleven op één mandarijn, één beurse appel en twee onrijpe nectarines. Ze vragen zich af of wij deze hele reis wel zonder hun hadden kunnen maken.

In het volgende dorp komen we De Poncho’s en twee solo wandelaars die we al eerder spraken allemaal tegen. We zitten met zijn zessen op twee bankjes in het dorp. Ik bedenk me hoe bijzonder het is dat je onderweg zo gehecht kan raken aan mensen waar je thuis waarschijnlijk niet mee om zou gaan omdat ze te anders zijn. Marleen en ik moeten vaart maken, omdat de taxichauffeur op het eindpunt op ons wacht. Tijd om afscheid te nemen van de mensen die dit avontuur voor ons extra speciaal gemaakt hebben.

We hebben gelukkig genoeg tijd om vlak voor het eindpunt een uitkijktoren te beklimmen. Vanaf het hoogste plateau zien we het dorp en ons eindpunt Bouillon in een rivierbocht van de Semois liggen. Na een steile, zigzaggende afdaling bereiken we het toeristische dorp. We zien in de eerste meters meer mensen dan we gedurende de zes dagen daarvoor in totaal gezien hebben. We zoeken de rust op bij de kerk, waar we in het zonnetje wachten op de taxichauffeur. Het avontuur komt hier, na 160 kilometer en zeven dagen wandelen, echt tot een einde. In de taxi terug naar La-Roche-en-Ardenne zit ik alweer te dromen over alle soortgelijke wandelroutes die ik wil lopen, want deze tocht smaakt naar meer.

Praktische informatie over de Transardennaise

Lijkt het jou leuk om deze route zelf te lopen? Dan zijn deze links handig voor je:

• Trekkings.be
• oppad.nl
• Europaventure

Let op: controleer jezelf na je wandeling regelmatig op teken!

Ik wandelde deze route in opdracht voor Travel Diaries, Visit Wallonia en Europaventure.