Reisverslag | Cateran Trail in Schotland

Daar sta ik, met mijn felrode rugzak, in een gehucht met vier huizen en een afgebrand hotel. Daar waar vierhonderd jaar geleden zo’n 2.700 runderen verzameld waren door 500 veedieven. Geen geloei of getrappel of geflats, maar wat vogelzang. De grond onder mijn voeten kleurde vierhonderd jaar eerder rood van het bloed van 400 mannen en vee als collateral damage. Ik bevind me in Spittal of Glenshee, een gehucht omgeven door bergen, dat een belangrijk hoofdstuk uit de geschiedenis van de caterans is. Deze veedieven jatten in groepen van 50 tot 500 mannen kostbare runderen uit de glens in dit zuidelijke deel van de Cairngorms, een ruig berggebied in het hart van Schotland. Vervolgens legden ze met hun gestolen dieren tot 75 kilometer per dag af om ze verderop te verkopen. Tenzij daar een stokje voor gestoken wordt, zoals in 1602 in Spittal of Glenshee, waarbij een groep van 150 mannen de caterans aanviel en won, hoewel wel ten koste van vele levens van mens en rund.

--> dit is mijn persoonlijke verslag van mijn wandeling op de Cateran Trail. Ik schreef ook een praktisch blog over het wandelen van de Cateran Trail.

De Cateran Trail

Ik was niet van plan om op dit slagveld te overnachten. Ik wandel de Cateran Trail, een 103 kilometer lange circulaire wandeltocht door de cateran-geschiedenis. Markeringen bestaande uit een rood hartje - wat ik ironisch vindt gezien de gewelddadige geschiedenis, maar het bleek te verwijzen naar ‘het hart van Schotland’ - leiden me door afgelegen glens. Ik heb er 2,5 dag wandelen op zitten, als ik op de bergpas boven Spittal in een stroompje glijdt. Die stapstenen die er glad uit zagen, waren ook daadwerkelijk glad. Ik had na twee dagen soppen over natte paden - het is tenslotte half februari - eindelijk droge sokken aan. Ik genoot daar zo van, dat het doorwaden van het kniediepe stroompje geen optie voelde. Mijn eigenwijsheid ging mee het ijsbad in, toen ik eerst op mijn zij en toen op mijn buik in het water lag. Nu waren niet alleen mijn schone sokken zeiknat, maar ook de rest van mijn kleding. Als reminder dat ik niet zo eigenwijs moet doen, heb ik een paarse zwelling ter grootte van een panini op mijn heup.

Mijn druipende kleding hangt in het drooghok van de overprized lodge in Spittal of Glenshee. Een alternatieve optie is er niet in het kleine dorpje, zeker niet sinds het historische houten hotel zo’n twintig jaar geleden affikte. Ik voel me onrustig, want in tegenstelling tot de eerdere twee dagen op deze route, zit ik er eindelijk lekker in. Ik wil doorlopen, niet al rond lunchtijd in mijn ondergoed op een bed met keiharde vering liggen, wachtend tot mijn kleding opdroogt. Ik pak mijn notebook erbij en reflecteer op de dagen die achter me liggen.

De start

Aan de start van de route ging een hoop stress en paniek vooraf. Hyperventileren in de bus naar startpunt Blairgowrie, huilen in het hotelbed in Blairgowrie, ‘s morgens tot uitchecktijd in de hotelkamer zitten twijfelen in Blairgowrie. Het is begin februari, dus de nachten zijn kort en het weer kan genadeloos zijn. Hele dagen in mijn eentje door afgelegen glens lopen terwijl de regen op me neer stortte? Lange nachten in het pikdonker in mijn eentje in mijn tent in het wild liggen? Het voelde alsof ik mezelf naar de slachtbank leidde en ik kon me niet voorstellen hoe ik me weken eerder zo verheugde op dit plan. Ik ken die last-minute tegenzin van mezelf, dus ik bleef ‘focus nu eerst maar even op de volgende stap’ als een mantra tegen mezelf herhalen. Dus daar ging ik, de eerste stappen Blairgowrie uit, dan honderden stappen langs een kolkende rivier, dan duizenden stappen over een mistige moor.

De eerste nacht wildkamperen, in een mistig en kaal berkenbosje aan de moor, viel eigenlijk reuze mee. Nadat ik bij een kennis van mij die jaagt nog even nagevraagd had of die schoten die klonken in de nacht niet dwars door mijn lichaam zouden gaan (nee, want warmtecamera), viel ik rustig in slaap. Mijn bizar warme slaapzak (Nomad Gemini 1100) en relatief ruime tent (MSR Hubba NX 1p) droegen daar ongetwijfeld aan bij. Na tien uur slapen werd ik wakker met vogelzang en blauwe lucht.

De tweede wandeldag

Op de tweede wandeldag ervaarde ik dat het weer nog zo lekker kan zijn, een garantie voor een zonnig brein is het niet. Het voelde alsof ik lood in mijn schoenen had, zo langzaam als ik vooruit kwam. Dat ik verder vertraagd werd doordat ik water moest filteren en een omleiding most volgen over een modderhelling waar ik tot mijn kniëen in wegzakte, vrolijkten me ook niet echt op. Haast om ergens te zijn had ik niet, maar toch voelde ik onrust in mijn lijf. Mijn focus lag op het gehucht Kirkmichael, mijn eindpunt van de dag, en die mooie groene glen met een volledige regenboog erboven konden me gestolen worden. Eenmaal in Kirkmichael stond het huilen me nader dan het lachen. Ik was moe. Ik wilde niet wildkamperen. Ik wilde niet nog vier etappes lopen. Ik wilde slapen, in een echt bed, met een nachtlampje en een kachel. Aangezien ik een nier zou moeten verkopen om dat in dit gehucht voor elkaar te krijgen, kies ik voor het beste alternatief. Een troostende kop thee in de buurtwinkel van Kirkmichael.

IJsbad

De ochtend voor het ijsbad was guur en mistig (surprise!), maar ik voelde me high on life. ‘Good morning ladies’ zong ik voor een kudde verbijsterde schapen. ‘Hello fishies’ riep ik vanaf een oude stenen brug. Het bakbeest van een zwarte Angus-stier die langs het boerenpad de glen in stond, liet ik maar met rust. Eenmaal in de glen was er weinig meer om tegen te praten. Geel gras en bruine heidestruikjes, zo ver ik kon kijken. Volgens de kaart waren er ook bergen, maar die zaten achter een wit luik dat vandaag gesloten bleef. Ik genoot in de Upper Lunch Hut, een openbare schuilhut halverwege de bergpas, van een lunch. Veel te vroeg, want nog geen half elf, maar in een Lunch Hut kan je niet anders. Drie verregende trailrunners liepen binnen, één vertelde me over haar ‘soggy gusset’ (natte kont) en weg waren ze weer. Als een orkaan die even langs kwam en daarna een nog tastbaardere stilte achterliet. Dat ik twintig minuten later ook een ‘soggy gusset’ kreeg was waarschijnlijk karma omdat ik haar uitgelachen had.

De caterans

Liggend op mijn bed met harde veren ben ik minder bezig met overleven, en voel ik eindelijk nieuwsgierigheid naar de route. Ik leer dat de caterans in deze omgeving actief waren in de 14e tot 17e eeuw. Dat boeren een diefstal zelfden overleefden en dat de vrouwen er ook niet goed vanaf kwamen, maar dat de kinderen in ieder geval met rust gelaten werden (schrale troost). In Kirkmichael was ooit de markt waar geharde zwarte Schotse Hooglanders verhandeld werden, waarna ze naar Blairgowrie en zuidelijke plaatsen gebracht werden. Gezien hoe waardevol dat vlees was, verbaast het me dat ik nu langs de paden vooral grote kuddes schapen tegenkom.

En weer verder

Opgewarmd, opgedroogd en opgezwollen vertrek ik de volgende ochtend vroeg de natuur weer in. Mijn avondrust werd verstoord door in hun telefoon schreeuwende Aziaten en mijn nachtrust door twee dronken Schotten aan de andere kant van het schotje dat onze bedden scheidde. Wegwezen, terug naar ‘mijn schapen en glens’. Soppend door de natte velden loop ik onder een strakblauwe hemel door Glen Shee. Mijn nervositeit over solowandelen en weer een nacht wildkamperen is vandaag aanzienlijk minder, waardoor ik veel meer van het lichtspel op de heuvels kan genieten. Na een kilometers lang stuk over asfalt volg ik een breed grindpad heuvelop. Links van mij ligt Glen Isla. Het contrast tussen de zon op het gele gras in de vallei en de schaduw op de toch al ruige bergen in de verte is zo mooi, dat ik een half uur in de schapenstront zittend blijf kijken. Wetende dat ik nog wel een stukje te gaan heb, neem ik afscheid van mijn favoriete uitzicht en wandel ik langs twee lochs naar Kirkton of Glenisla. Net buiten het dorp zet ik moe maar voldaan mijn tentje op en geniet ik voor het eerst op deze trip van mijn avondmaaltijd.

Breiclub

De etappe van Kirkton naar de grotere plaats Alyth is beduidend braver dan de eerdere etappes. Het landschap is hier glooiender, de weilanden groener, het pad breder en droger. Waar ik eerder zoveel zenuwen voelde voor in mijn eentje door ruig landschap lopen, verlang ik nu terug naar die ongereptheid. Opnieuw is het zonnig, en af en toe vang ik een glimps op van besneeuwde bergtoppen. Het tempo zit er goed in, en rond lunchtijd ben ik in Alyth. Volgens Google zit er een café in de fietsenwinkel en ja hoor, binnen no time zit ik met een Italiaanse panini voor mijn neus. Een groep van tien oudere vrouwen komt de rust verstoren en al snel ligt de tafel bedekt met onafgemaakte breiwerkjes. De chaos barst los, als iedereen door elkaar heen haar bestelling doorgeeft en dan ook nog wijzigingen maakt. Die arme ober blijft geduldig glimlachen en verdient een Oscar.

Rewilding

Vanuit Alyth wandel ik opnieuw de heuvel op waarover ik eerder afdaalde. Mijn lichaam lijkt het idee gehad te hebben dat Alyth het eindpunt was, want ik kom niet meer goed op gang. Ik sleep mezelf de heuvel over, maar kom weer helemaal tot leven als het pad me een rewildingsproject binnen leidt. Ik passeer rode varkens die wroeten als wilde zwijnen, en zie een ree de bosjes in hupsen. Een serie vijvertjes lijkt bizar veel op een moeras met beverdammen en ja hoor, daar zie ik sporen van tandjes in een boomstam. Waar ben ik beland, denk ik enthousiast, dit is fantastisch! Het antwoord komt van een grijze man in een groene ribfluelen broek, kaplaarzen en minstens vier wollen truien over elkaar. Hij groet me vriendelijk en wil alles weten over mijn reizen, terwijl ik het gesprek steeds weer naar dit gebied stuur. Het 180 hectare grote Bamff Wildlands is een rewildingsproject met onder meer drie beverfamilies.

Het is al bijna donker en ik heb nog steeds geen wildkampeerplek gevonden. Ik vond het onbeschoft om in het project van die vriendelijke man te gaan staan en daarna liep ik vier kilometer tussen stenen muurtjes over asfalt. Ik had natuurlijk een weiland met schapen binnen kunnen lopen, maar dan zou ik zo in het zicht staan dat ik toch niet lekker slaap. Terwijl de laatste zonnestralen het landschap strelen, valt mijn oog op een schitterend lochje. Ik volg het pad naar de oever en word niet erg hartelijk begroet door zes zwanen. Aan de steiger staat een groen houten hutje en ik waan me in een paradijs. In het laatste licht zet ik mijn tent op een vlak stuk gras, voordat mijn vermoeide lichaam in een diepe slaap valt.

De bus gemist

Ik word wakker van het gekwebbel van de ganzen. Snel kijk ik op mijn telefoon: mijn alarm van 6.00 uur had allang af moeten gaan! Het is half acht en ik heb compleet door mijn drie alarmen, waarvoor ik speciaal de meest iritante alarmtoon uitgezocht had, heen geslapen. De bus van mijn eindpunt Bridge of Cally naar Blairgowrie ga ik niet meer halen. Met dat in gedachten slenter ik het laatste stuk door over de weg en door weilanden. Tot ik vlak voor Bridge of Cally een bord met ‘road ahead closed’ zie staan. Nee, dat kan niet waar zijn, want een alternatieve route is een hele dag omlopen! Ik spreek een toevallig passerende wandelaar aan, die zegt dat de brug over negen minuen sluit. Als ik hard doorloop, kan ik er misschien nog net op tijd overheen. Met de haast van een cateran race ik over het asfalt. De bewoonde wereld, met grote koppen thee en een comfortabele bank, wacht op mij!

Praktische informatie over de Cateran Trail

Ik heb al mijn ervaringen op de Cateran Trail verwerkt in een praktische minigids voor de Cateran Trail. Je leest hem gratis op mijn andere platforms, Reizen in Schotland. Ik maakte ook een Komoot-collectie met mijn dagetappes, voorzien van een kort dagverslag.