Wandelroutes in Nederland: een overzicht

Eén van de dingen die ik aan Nederland mis als ik in het buitenland woon, is de keuze uit gemarkeerde wandelroutes. Nog nooit ben ik ergens geweest met zoveel uitgezette wandelroutes. Hoe meer ik wandel in Nederland, hoe meer verschillende wandelroute-organisaties ik ontdek. Ik vond het tijd voor een overzicht van wandelroutes in Nederland. 

1. Natuurmonumenten wandelroutes in Nederland

De bekendste wandelroutes in Nederland zijn waarschijnlijk die van Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer. We kennen allemaal de gekleurde paaltjes in de natuur, die tegenwoordig steeds meer vervangen worden door houtkleurige paaltjes met een plakkaatje. Op de website van Natuurmonumenten vind je meer dan 280 wandelroutes. In ruil voor je contactgegevens kun je de informatie over de route en de omgeving downloaden. 

2. Staatsbosbeheer wandelroutes

Staatsbosbeheer heeft ruim 550 gemarkeerde wandelroutes uitgezet in heel Nederland. Je kunt deze routes vinden in het routeoverzicht of de kaart op de website. De meeste van deze wandelroutes zijn een paar kilometer lang, voor wandelroutes van meer dan 15 kilometer heb je op andere websites uit dit rijtje meer keuze. In tegenstelling tot de Natuurmonumenten wandelroutes, zijn de Staatsbosbeheer-routes niet voorzien van informatie over de omgeving waarin je loopt. Ook kun je van de routes geen kaart of GPX downloaden, al hoef je met zo'n goede markering niet bang te zijn om te verdwalen. De routes van Staatsbosbeheer staan op een aantal Falke wandelkaarten wel ingetekend.  

3. Lange afstand wandelroutes en streekpaden

In Nederland zijn vele officiële Lange Afstand Wandelroutes (LAW's, roodwit gemarkeerd onderweg) en Streekpaden (geelrood gemarkeerd). Een LAW is een route van minstens 150 kilometer tussen een punt A en een punt B. Streekpaden zijn vaak (maar niet altijd) korter en lopen in een lus. Streekpaden zijn dan ook vaak lokaler en blijven binnen één regio. Twee fijne, onofficiële lange wandelroutes zijn het Hondsrugpad, de Edelherttrail en het Roots Langste Natuurpad (het groene alternatief voor het Pieterpad). 

Tip: Nivon heeft tweedaagse wandelroutes in Nederland uitgezet. 

4. Lokale wandelroutes in Nederland (per provincie)

Elke provincie heeft verschillende wandelroute-organisaties. Zo vind je in Drenthe knapzakroutes en wandelingen van Het Drents Landschap (bijvoorbeeld door de Onlanden). In Groningen vind je Struunroutes, in Friesland Swalkrûtes en in Overijssel Kuierroutes.  

5. Klompenpaden

Klompenpaden zijn wandelroutes van 3 tot 27 kilometer lang, die uitgezet zijn in vooral het midden van Nederland. De routes zijn goed gemarkeerd met gekleurde embleempjes op palen. Klompenpaden brengen je naar plekken waar je normaal niet zo snel zou komen, zoals boerenerven en smalle paadjes door landerijen. Landschap Erfgoed Utrecht en Stichting Landschapsbeheer Gelderland hebben meer dan honderd routes voor je uitgezet.

6. Trage Tochten

Een Trage Tocht is een wandelroute van 5 tot 22 km lang. De Stadse Trage Tochten, een speciale categorie, zijn de enige tochten die niet voor 70%, maar wel zoveel mogelijk over onverharde paden lopen. Er zijn meer dan 560 Trage Tochten door heel Nederland verspreid. De tochten zijn niet gemarkeerd en kunnen via de app of een geprint pdf-bestand gevolgd worden. Deze routebestanden kosten 2.50 euro per stuk.  

7. Wandelroutes in wandelapps

In sommige wandelapps vind je kant-en-klare wandelroutes die je via de app kunt volgen. De app Komoot heeft spraaknavigatie, zodat je niet continu op je scherm hoeft te kijken. In de app Routeyou kun je weer heel andere wandelroutes vinden. In beide apps kun je ook thuis je eigen wandelroute uitzetten. Heb je een mooie route gevonden? Zet de volgfunctie van de app aan en maak wat foto's onderweg, om deze wandelroute vervolgens aan te bieden aan andere wandelaars. 

8. Wandelen van station naar station

Wil je eens zonder de auto op pad? Veel van bovenstaande wandelroutes beginnen op afgelegen parkeerterreinen in de natuur, maar niet getreurd. Er zijn speciale wandelroutes waarvan het begin- en eindpunt goed bereikbaar zijn met het openbaar vervoer. Zo zijn er NS-wandelroutes, die tussen twee treinstations lopen. Voormalig NS-wandelroutes worden ov-stappers en zijn nog altijd even mooi, maar de markering wordt niet langer gecontroleerd en onderhouden. Een derde optie is een Groene Wissel wandelroute. Deze routes beginnen bij een bushalte of treinstation en lopen in een cirkel.